16/08/2018
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong tháng 8/2018, Bộ TN&MT sẽ tiến hành thanh tra toàn diện việc chấp hành pháp luật về BVMT trong hoạt động nhập khẩu, sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất và công tác cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện về BVMT trong nhập khẩu phế liệu (NKPL). Để chuẩn bị cho đợt thanh tra, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã chỉ đạo các đơn vị phải huy động mọi nguồn lực về con người, phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật, tài chính. Trong quá trình thanh tra, nếu thấy cần thiết, phải tiến hành lấy mẫu và phân tích mẫu môi trường. Điều này cho thấy sự quyết liệt của Bộ TN&MT trong việc xử xý triệt để những vấn đề liên quan đến nhập khẩu phế liệu.
Bộ TN&MT sẽ tập trung thanh tra vào 3 nội dung chính: Thanh tra việc chấp hành pháp luật về BVMT đối với các tổ chức được cấp Giấy chứng nhận theo Thông tư số 34/2012/TTLT-BCT-BTNMT và Thông tư số 41/2015/TT-BTNMT về BVMT trong NKPL làm nguyên liệu sản xuất, thời kỳ thanh tra từ lúc giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong NKPL làm nguyên liệu sản xuất đến nay; Thanh tra việc chấp hành pháp luật về BVMT đối với các tổ chức đã được Bộ TN&MT chỉ định tham gia chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi trường đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, thời kỳ thanh tra từ ngày 27/10/2015 đến nay; Thanh tra công tác cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong NKPL làm nguyên liệu sản xuất của Tổng cục Môi trường, thời kỳ thanh tra từ ngày 27/10/2015 đến nay và công tác cấp giấy chứng nhận của các Sở TN&MT, thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2013 đến nay.
Trước đó, khi có thông tin về việc hàng nghìn container rác thải tồn đọng tại các cảng biển, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra công tác BVMT trong nhập khẩu phế liệu; rà soát lại các văn bản pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật môi trường trong NKPL làm nguyên liệu sản xuất.
Rác, phế liệu nhập khẩu về Việt Nam ùn ứ tại Cảng Sài Gòn
Kết quả cho thấy, mặc dù số lượng Giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong NKPL được cấp không nhiều nhưng số lượng phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng lại quá lớn. Từ năm 2016 đến hết tháng 5/2018, Bộ TN&MT mới chỉ cấp 242 Giấy xác nhận trên phạm vi cả nước. Trong đó, 139 Giấy xác nhận cấp cho cơ sở sản xuất nhập khẩu phế liệu trực tiếp; 103 Giấy xác nhận cấp cho doanh nghiệp nhận ủy thác. Nhưng có đến hơn 5.700 container phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng biển, tập trung nhiều nhất ở các cảng của TP. Hồ Chí Minh. Tại Tân cảng Sài Gòn, tính đến ngày 26/6/2018, số lượng phế liệu nhập khẩu tồn đọng là 4.480 container, riêng Cảng Cát Lái là 3.464 container.
Nguyên nhân là do nhiều chủ hàng hoặc doanh nghiệp chưa có Giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong NKPL vẫn ký hợp đồng mua bán. Vì vậy, nhiều lô hàng về đến Việt Nam nhưng không thể làm thủ tục nhập khẩu dẫn đến tình trạng tồn đọng phế liệu tại các cảng biển. Hơn nữa, Việt Nam chưa có cơ chế phòng ngừa, kiểm soát việc NKPL từ xa, từ ngoài biên giới (nước ngoài), chỉ khi tàu cập cảng, hàng hóa được vận chuyển, sắp xếp lên bờ rồi mới làm thủ tục thông quan, mới kiểm tra giấy phép NKPL. Vì thế, chúng ta luôn bị động trong việc đối phó với những chủ tàu, chủ hàng cố tình vi phạm hoặc gian lận nhập phế liệu không đúng hoặc không có giấy phép vẫn nhập về…
Không những thế, các doanh nghiệp sử dụng phế liệu nhập khẩu cũng vi phạm quy định về BVMT như: Kho bãi không xây đúng quy định, không có hệ thống thoát nước mưa và không có mái che nên chất thải vẫn bị phát tán ra ngoài môi trường. Một số doanh nghiệp làm chưa tốt công tác kiểm soát ô nhiễm trong quá trình sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, để xảy ra sự cố môi trường… Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thực hiện việc kê khai, lưu giữ, làm hồ sơ về quản lý chất thải nguy hại rất sơ sài và không đúng quy định.
Đợt thanh tra lần này sẽ góp phần đánh giá toàn diện công tác quản lý nhà nước trong việc cấp Giấy chứng nhận, xử lý nghiêm các cán bộ có liên quan nếu có sai phạm; Ngăn chặn, xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật về BVMT của các tổ chức được cấp Giấy chứng nhận; Thu hồi Giấy chứng nhận nếu phát hiện sai phạm. Đồng thời, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về BVMT của các tổ chức sản xuất có sử dụng phế liệu nhập khẩu; Nhìn nhận lại việc tuân thủ pháp luật về BVMT của các tổ chức đã được Bộ TN&MT chỉ định tham gia chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi trường đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
Kết quả cuộc thanh tra cũng được tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật.
Hồng Cẩm
