09/04/2019
Vào khoảng 5 giờ sáng ngày 3/4/2019, Đoàn Thanh tra đột xuất của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) do ông Hoàng Văn Vy - Phó Cục trưởng Cục BVMT miền Bắc làm Trưởng đoàn đã bắt quả tang Công ty TNHH MTV Hapaco Đông Bắc nằm trên địa bàn xã Vạn Mai, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình đang xả nước thải ra suối Sia qua đường ống ngầm phía trên điểm xả thải công khai khoảng 30 m, với lưu lượng nước thải khoảng 250 m3/ngày,đêm. Điều đáng lo ngại, khu vực xả thải này chỉ cách sông Mã, đoạn qua địa bàn huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa khoảng 500 m.
Tham gia Đoàn thanh tra có cán bộ, chuyên viên Cục BVMT miền Bắc; đại diện Viện Công nghệ Môi trường, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; đại diện Chi cục BVMT, Sở TN&MT tỉnh Hòa Bình; cán bộ UBND huyện Mai Châu; lãnh đạo UBND xã Vạn Mai, huyện Mai Châu.
Đoàn Thanh tra đã tiến hành lấy 3 mẫu nước thải (1 mẫu tại bể chứa trước khi xả vào đường ống thải ra suối Sia; 1 mẫu tại đường đường ống thải sau khi đào phát lộ và cắt bỏ; 1 mẫu lấy tại điểm xả mặt suối Sia - mẫu này có lẫn nước suối Sia). Trong khi Đoàn Thanh tra đang lấy mẫu, Công ty đã mở máy bơm để bơm nước sạch vào bể chứa số 2 nhằm pha loãng nước thải trái phép, Đoàn đã yêu cầu không xả nước sạch vào bể nêu trên.
Đoàn Thanh tra tiến hành rà soát toàn bộ hệ thống cống xả của Công ty và yêu cầu Công ty tháo dỡ toàn bộ đường ống ngầm xả nước thải ra suối Sia. Ngoài ra, theo Báo cáo Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt, nước thải được xử lý qua quy trình: Nước thải - Bể điều hoà - Bể phản ứng và tạo bông - Bể lắng 1 - Bể xử lý sinh học - Bể lắng 2 - Suối Sia.
Tuy vậy, kiểm tra thực tế, quy trình xử lý nước thải như sau: Nước thải - Bể điều hoà - Bể tạo bông - 2 bể chứa - Bể chứa nước (15 ngăn) - Tái sử dụng hoặc thải ra môi trường.
Đoàn Thanh tra đột xuất nhận định: Nước thải tại bể chứa nước 15 ngăn của Hapaco Đông Bắc được chứa cùng với nước mặt từ suối Sia (pha loãng) để tái sử dụng tuần hoàn vào sản xuất hoặc thải ra môi trường trong trường hợp dư thừa. Hệ thống xử lý nước thải không có Bể xử lý sinh học theo đúng báo cáo ĐTM được phê duyệt.
Theo báo cáo ĐTM được phê duyệt, Công ty có 3 dây chuyền sản xuất giấy đế nhưng thực tế Công ty có 4 dây chuyền sản xuất giấy. Theo báo cáo của Công ty, Nhà máy chỉ vận hành luân phiên, 2 dây chuyền đến 3 dây chuyền, 1 dây chuyền dự phòng. Công suất thực tế đạt khoảng 3.200 tấn giấy đế/năm.
Báo cáo ĐTM được phê duyệt cũng cho thấy, Công ty có sử dụng lò hơi đốt dầu FO để phục vụ công đoạn sấy, song thực tế Công ty không có lò hơi đốt dầu FO.
Chất thải của Công ty Hapaco Đông Bắc nổi trắng suối Sia
Tại mỗi dây chuyền sản xuất giấy, Công ty sử dụng 1 lò đốt bằng củi để sấy trực tiếp tại máy xeo giấy, toàn bộ nhiệt độ, khí thải từ lò đốt củi được đi vào máy xeo và thoát trực tiếp ra ngoài môi trường qua 2 ống khói/dây chuyền, Công ty không lắp đặt hệ thống xử lý khí thải, ống khói đặt trên mái nhà xưởng không có vị trí lấy mẫu.
Máy bơm nước mặt từ suối Sia có hệ thống bơm, có thể xả thẳng vào bể lắng lắng ba ngăn, các đường ống đều có van đóng, mở có thể theo chủ định của người vận hành để pha loãng nước tại bể lắng 3 ngăn.
Sau khi làm việc với Hapaco Đông Bắc, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Môi trường khẳng định: Việc Công ty xả nước thải ra suối Sia với chất lượng nước thải như trên là không đúng với quy định; điểm xả thải được cắm biển nhưng Công ty lại xả nước thải ra điểm khác với điểm xả đã cắm biển báo, cách nhau khoảng 30 m; với đường ống chìm dưới đất và dưới nước là không đúng quy định về điểm xả nước thải theo Điều 101, Luật BVMT năm 2014; Công ty không lắp đồng hồ đo lưu lượng đối với hệ thống xử lý nước thải theo quy định; Vận hành không đúng quy trình đối với hệ thống xử lý nước thải (Công ty báo cáo là tuần hoàn tái sử dụng nước thải) nhưng thực tế thải bằng ống ngầm ra suối Sia…
Ông Nguyễn Kim Tuyển - Cục trưởng Cục BVMT miền Bắc cho biết, việc Công ty Hapaco Đông Bắc xả thải ra suối Sia đã khiến người dân bức xúc, cơ quan báo chí thông tin. Sau khi báo cáo lãnh đạo Bộ TN&MT và lãnh đạo Tổng cục Môi trường, Cục BVMT miền Bắc đã theo dõi suốt 3 ngày (từ 1/4/2019) và bắt quả tang hành vi xả thải không đúng quy định của Công ty. Sau khi lập biên bản, Đoàn Thanh tra sẽ tiếp tục nghiên cứu hồ sơ, tài liệu có liên quan để kết luận cụ thể và xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Trên cơ sở đó, đoàn Thanh tra đưa ra một số yêu cầu về BVMT đối với Hapaco Đông Bắc như: Dừng ngay toàn bộ hành vi xả trái phép nước thải ra suối Sia, tháo dỡ toàn bộ các đường ống xả nước thải bằng ống ngầm ra suối Sia; hàn, bịt đường ống thoát nước thải tại bể bể lắng ba ngăn ra suối Sia; nghiêm cấm việc pha loãng nước thải và xả nước thải không đạt quy chuẩn ra môi trường; cải tạo, nâng cấp toàn bộ hệ thống xử lý nước thải, khí thải, đảm bảo nước thải, khí thải phải được xử lý đạt quy chuẩn trước khi thải ra môi trường; cung cấp đầy đủ các hồ sơ, tài liệu về môi trường để Đoàn Thanh tra tiếp tục xem xét, đánh giá...
Phương Tâm
