21/01/2014
Hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường năm 2013 đã diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới đã có những dấu hiệu khả quan nhưng vẫn còn đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức. Trong hoàn cảnh đó, Việt Nam đã chủ động và tích cực tham gia hợp tác ASEAN, thực hiện tốt những thỏa thuận Việt Nam đã cam kết trong ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, được các nước ghi nhận và đánh giá cao, góp phần thúc đẩy triển khai các mục tiêu chung của Hiệp hội.
Các đại biểu tham dự Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN phi chính thức
ần thứ 14 tại Inđônêxia
Những dấu mốc quan trọng năm 2013
Là đầu mối quốc gia chủ trì thực hiện các hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường (ASOEN), Thứ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Bùi Cách Tuyến giữ vai trò Chủ tịch ASOEN Việt Nam từ tháng 10/2008, Văn phòng ASOEN Việt Nam (Văn phòng Tổ chức các Quan chức Cao cấp ASEAN về môi trường của Việt Nam) đã có những đóng góp tích cực trong những hoạt động hợp tác ASEAN. Riêng năm 2013, Tổng cục Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan trong và ngoài Bộ, tổ chức thành công các sự kiện trong khuôn khổ hợp tác ASEAN và trong khu vực.
Từ ngày 21 - 22/1, Tổng cục Môi trường phối hợp với Trung tâm Đa dạng sinh học ASEAN (ACB) tổ chức thành công Hội thảo quốc tế về tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích (ABS). Tham dự Hội thảo có đại biểu từ 10 quốc gia thành viên ASEAN và Đông Timor, đại diện của Ban Thư ký ASEAN và ACB...
Trong hai ngày 4 - 5/3, tại Hà Nội, Tổng cục phối hợp với Trường Đại học Loyola, Chicago, Mỹ và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức Hội thảo tập huấn áp dụng mô hình tạo phức sinh học (BLM) trong quản lý môi trường châu Á Thái Bình Dương, với sự có mặt hơn 120 đại biểu từ 10 quốc gia ASEAN, các nước Ôxtrâylia, Braxin, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ...
Lễ trao Chứng chỉ công nhận VQG U Minh Thượng là Vườn Di sản ASEAN
Cũng trong tháng 3 (từ ngày 21 - 23), trong khuôn khổ hợp tác cấp cao Đông Á về Thành phố bền vững môi trường, Hội thảo cấp cao Đông Á về Thành phố bền vững môi trường lần thứ 4 do Bộ TN&MT phối hợp với Bộ Môi trường Nhật Bản tổ chức tại Hà Nội với 250 đại biểu đến từ 20 quốc gia. Trên cơ sở nội dung Hội nghị, Tổng cục Môi trường đã tiến hành xây dựng bộ tiêu chí về Thành phố bền vững môi trường cho Việt Nam, dự kiến sẽ được thông qua vào Quý I/2014.
Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về các công ước đa phương môi trường lần thứ 17 được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 4 - 5/7, gồm 50 đại biểu từ 10 quốc gia thành viên ASEAN tham dự.
Cùng với việc tổ chức tốt các sự kiện diễn ra trong nước, Tổng cục Môi trường đã chủ trì chuẩn bị nội dung, tổ chức các đoàn công tác tham dự các Hội nghị, Hội thảo ASEAN tại các nước thành viên. Trong đó có các Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Biến đổi khí hậu được tổ chức tại Campuchia; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Giáo dục môi trường lần thứ 5 được tổ chức tại Malaixia; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Bảo tồn đa dạng sinh học được tổ chức tại Myanma; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Thành phố bền vũng môi trường lần thứ 11 được tổ chức tại Singapo; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Bảo tồn đa dạng sinh học lần thứ 23 tại Philipin; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Quản lý tài nguyên nước lần thứ 13 tại Campuchia; Hội nghị quan chức cao cấp ASEAN về Môi trường lần thứ 24 và các hội nghị có liên quan được tổ chức tại Inđônêxia; Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN phi chính thức lần thứ 14 và các hội nghị có liên quan được tổ chức tại Inđônêxia; Hội thảo cấp cao về hợp tác ASEAN - Trung Quốc, nhìn lại và định hướng phát triển, tổ chức tại Trung Quốc từ ngày 16 - 19/4/2013.
Trong khuôn khổ hợp tác ASEAN + 3, Tổng cục Môi trường đã cử các cán bộ tham dự các khóa tập huấn, hội thảo tăng cường năng lực về các lĩnh vực quản lý chất thải rắn, tăng trưởng xanh, đa dạng sinh học, quản lý môi trường đô thị, biến đổi khí hậu...
Thực hiện các nhiệm vụ và Dự án hợp tác quốc tế cũng là một nội dung quan trọng trong hợp tác ASEAN. Từ năm 2012, Tổng cục Môi trường hoàn tất nhiệm vụ “Xây dựng Chương trình hành động Việt Nam tham gia hợp tác ASEAN về môi trường đến năm 2015”. Dựa trên nội dung này, trong năm 2013, Tổng cục Môi trường phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế của Bộ TN&MT hoàn thiện Dự thảo Chương trình hành động.
Dự án “Phục hồi và sử dụng bền vững đất than bùn ở khu vực Đông Nam Á” tiếp tục được triển khai với các hoạt động hoàn thiện dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý và sử dụng bền vững đất than bùn trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (dự kiến năm 2014); Tổ chức Hội thảo quốc gia về “Tăng cường năng lực quản lý và sử dụng bền vững đất than bùn”; Hội thảo tổng kết Dự án tại TP. Hồ Chí Minh…
Có thể nói, trong điều kiện hạn chế về kinh phí và nhân sự, Văn phòng ASOEN Việt Nam đã cơ bản hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
Bên cạnh đó, Văn phòng ASOEN Việt Nam đã trình Lãnh đạo Tổng cục Môi trường, Lãnh đạo Bộ TN&MT các thủ tục quốc gia để đóng Quỹ Đa dạng sinh học ASEAN (ABF); phối hợp với UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức thành công Lễ trao Chứng nhận Vườn quốc gia U Minh Thượng là Vườn Di sản ASEAN, nâng tổng số thành 5 Vườn Di Sản ASEAN của Việt Nam; tổ chức các đoàn công tác của Việt Nam tham gia các khóa đào tạo tập huấn trong khuôn khổ hợp tác ASEAN - Trung Quốc; cử 2 cán bộ của Việt Nam tham gia chương trình tình nguyện viên của các nước ASEAN làm việc tại Trung tâm Đa dạng sinh học ASEAN (ACB) tại Philipin.
Mặc dù được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ cũng như Lãnh đạo Tổng cục Môi trường và sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ/ ngành liên quan, hoạt động hợp tác ASOEN cũng gặp một số khó khăn như nguồn kinh phí đối ứng Văn phòng ASOEN được Bộ TN&MT phân bổ rất hạn chế, phần nào ảnh hưởng đến các công việc hợp tác ASOEN…
Bảy hoạt động trọng tâm năm 2014
Hướng tới Cộng đồng ASEAN 2015, trong năm 2014, Văn phòng ASOEN Việt Nam, Tổng cục Môi trường sẽ tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, tích cực triển khai 7 hoạt động trọng tâm.
Một là, tăng cường hơn nữa các hoạt động hợp tác về môi trường trong khuôn khổ hợp tác ASEAN, góp phần củng cố vai trò của Việt Nam là Tổng Thư ký ASEAN trong 10 lĩnh vực môi trường, đặc biệt là lĩnh vực biến đổi khí hậu, môi trường biển và đới bờ, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, phát triển bền vững, tăng trưởng xanh...
Hai là, đánh giá các kết quả thông qua biểu mẫu đánh giá tiến độ tình hình thực hiện Kế hoạch tổng thể Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN về 10 lĩnh vực môi trường trước khi hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31/12/2015.
Ba là, xây dựng kế hoạch, đề án tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN chính thức lần thứ 13 và chuỗi các Hội nghị Bộ trưởng cùng các sự kiện liên quan khác, do Việt Nam đăng cai, thời gian dự kiến vào tháng 9/2015.
Bốn là, củng cố hoạt động của các Nhóm công tác dưới ASOEN Việt Nam (đặc biệt Nhóm Biến đổi khí hậu do Việt Nam mới nhận vai trò là Chủ tịch Nhóm công tác ASEAN khu vực).
Năm là, tổ chức tốt các đoàn đi tham dự các hội nghị, hội thảo nước ngoài, trong đó có Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về Biến đổi khí hậu lần thứ 5 dự kiến sẽ được tổ chức tại Inđônêxia vào cuối tháng 3/2014. Đây là năm đầu tiên Việt Nam trong vai trò Chủ tịch Nhóm công tác ASEAN về Biến đổi khí hậu. Do đó, Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm phối hợp với Ban Thư ký ASEAN để chủ trì Hội nghị.
Sáu là, đánh giá kết quả xây dựng Cộng đồng ASEAN và kết quả thực hiện của Việt Nam vào thời điểm 31/12/2015, đảm bảo về cơ bản đánh giá đầy đủ các tiến độ thực hiện Kế hoạch tổng thể Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN. Triển khai, rà soát việc thực hiện các tuyên bố, thỏa thuận, sáng kiến của ASEAN, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á trong lĩnh vực môi trường; lồng ghép các thỏa thuận, sáng kiến của ASEAN, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á trong lĩnh vực môi trường vào các chương trình và kế hoạch hành động quốc gia; phối hợp tốt với các Bộ liên quan trong việc triển khai thực hiện Kế hoạch tổng thể Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN.
Bảy là, sớm đánh giá, dự kiến phương hướng của Việt Nam tham gia, đóng góp vào quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN giai đoạn sau 2015 nhằm nâng hợp tác ASEAN và liên kết khu vực lên tầm cao mới.
Nguyễn Thị Thanh Trâm
Văn phòng ASOEN Việt Nam, Tổng cục Môi trường
Nguồn: Tạp chí Môi trường, số 1/2014
