Tóm tắt

     Trong những năm gần đây, môi trường nước tại vùng biển Côn Đảo đã có sự suy giảm tương đối lớn về chất lượng, cụ thể môi trường nước tại đây đã hình thành một số dị thường của các anion và kim loại nặng và nguy cơ ô nhiễm bởi dầu ngày càng gia tăng. Dưới đây là kết quả chi tiết đối với chất lượng môi trường nước mặt trên đảo và môi trường nước biển đến độ sâu 30m nước.

     Từ khóa: Môi trường nước Côn Đảo.

Assess the current status of Con Dao water environment

CN. Đoàn Thị Hạ¹⁾, TS. Đào Mạnh Tiến⁽¹⁾,

Đào Hương Giang ⁽¹⁾, ThS. Đặng Thị Hương⁽¹⁾, CN. Lưu Văn Thủy⁽¹⁾,

Đào Mạnh Trí⁽¹⁾_,

CN. Nghiêm Thị Tuyết Nhung⁽¹⁾

¹Institute of resources, environment and sustainable development

PGS. TS. Trần Hồng Thái⁽²⁾,

² National Centre for Hydrometeorological Forecasting

Abstracts

In recent years, the water environment in the Con Dao areal has had a relatively large decline in quality.  Specifically, it has formed some anomalies of anions, heavy metals and the risk of oil pollution is increasing.  Below are detailed results for surface water environment and sea water environmentto a depth of 30m.

Key word: Con Dao’s water environmet

     1. Mở đầu

     Biển đảo Côn Đảo bao gồm phần đất liền trên đảo và biển đến độ sâu 30m nước (Hình 1).

     Côn Đảo thuộc quần đảo nằm phía Đông Nam bộ, là khu vực nhạy cảm về an ninh quốc phòng và giàu tiềm năng phát triển kinh tế biển đảo. Khu vực này chịu ảnh hưởng đồng thời của sự gia tăng mạnh mẽ các hoạt động kinh tế - xã hội (KT-XH) như: giao thông vận tải, dịch vụ, nghề cá, đánh bắt hải sản, du lịch và những hoạt động KT-XH khác. Nên trong những năm gần đây môi trường vùng biển đảo Côn Đảo ngày càng bị suy giảm về chất lượng, gây ảnh hưởng đến KT-XH tại đây. Vì vậy nghiên cứu, đánh giá mức độ môi trường, đặc biệt là môi trường nước nhằm BVMT sinh thái tự nhiên là một việc làm cần thiết nhằm góp phần giải quyết những mâu thuẫn giữa nhu cầu phát triển và BVMT vùng biển Côn Đảo. Kết quả nghiên cứu môi trường nước tại vùng biển đảo Côn Đảo được kế thừa từ đề tài Khoa học Công nghệ cấp nhà nước thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH, BĐKH 50 “Nghiên cứu đánh giá tác động BĐKH đối với một số đảo, nhóm đảo điển hình của Việt Nam và đề xuất giải pháp ứng phó” mà tập thể tác giả bài báo này tham gia thực hiện và các đề tài khác do các tác giả bài báo chủ trì.

     2. Nội dung nghiên cứu

     Đánh giá hiện trạng môi trường nước vùng biển đảo Côn Đảo

     3. Phương pháp nghiên cứu

     3.1. Phương pháp lấy mẫu ngoài thực địa

     Tại đây chúng tôi chọn lựa và phân tích 90 mẫu nước mặt trên biển đến độ sâu 30m nước và 29 mẫu nước mặt trên đảo. Các mẫu nước biển được chọn lựa nhằm đảm bảo tính đại diện cho toàn bộ môi trường nước mặt trên biển và vị trí lấy mẫu được đi theo 30 tuyến vuông góc với đường bờ, mỗi điểm trong một tuyến cách nhau 10m, trong khi đó các mẫu nước mặt được chọn lựa chủ yếu  tại 2 khu vực tập trung dân cư chính trong vùng là thị trấn Côn Đảo và sân bay Cỏ Ống.

     3.2. Phương pháp phân tích mẫu

- Phân tích nhanh tại thực địa các chỉ tiêu pH, Eh, DO, độ muối bằng các thiết bị.

- Phân tích trong phòng thí nghiệm các chỉ tiêu; BOD bằng phương pháp chai đo BOD Oxitop; COD bằng tác nhân oxy hoá; các kim loại nặng, bằng các phương pháp hấp thụ nguyên tử; dầu bằng phương pháp đo quang phổ (hồng ngoại, cực tím và huỳnh quang, sắc ký khí và sắc ký khí – khối phổ.

     3.3. Phương pháp tính toán xử lý số liệu trong phòng

     Kết quả phân tích được tính toán và xử lý bằng các phần mềm Excel, Sufer, Mapinfo và được xử lý số liệu Đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường nước vùng nghiên cứu dựa vào Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước biển QCVN 10: 2015/BTNMT) và Quy chuẩn Quốc gia về chất lượng nước mặt (QCVN 08:2015/BTNMT).

- Xác định nhóm nguyên tố tập trung cao, trung bình và thấp.

- Đánh giá mức độ nguy cơ ô nhiễm theo dị thường thủy hóa nước biển (Ca1, Ca2, Ca3).

Hình 1. Sơ đồ vị trí và đặc điểm môi trường nước vùng nghiên cứu

     4. Kết quả nghiên cứu

     Dựa trên các kết quả khảo sát và kết quả phân tích mẫu thu được của chúng tôi qua quá trình thực địa tại vùng biển Côn Đảo, chúng tôi có được các kết quả về môi trường nước tại Côn Đảo như sau:

     4.1. Đặc điểm môi trường nước mặt trên đảo

     a. Đặc điểm địa hóa

     Đặc điểm địa hóa chúng tôi tiến hành phân tích các chỉ tiêu về độ muối, giá trị pH, Eh, hàm lượng COD, BOD_5.Kết quả cho thấy môi trường nước mặt có độ muối tương đối cao, mang tính đặc trưng bởi môi trường axit yếu và có tính oxy hóa yếu. Hàm lượng COD và BOD₅ phân bố khá đồng đều trong nước. Chi tiết trong Bảng 1

     b. Đặc điểm phân bố các anion

     Các anion bao gồm: Sulphat (SO₄^2-) dao động 5-60mg/l, đạt hàm lượng trung bình là 18,64mg/l, Nitrat (NO­₃^-)dao động: 0,09-0,25mg/l; đạt hàm lượng trung bình là 0,14mg/l, Carbonat (CO₃^-2) dao động: 8,2-9,77mg/l, đạt hàm lượng trung bình là 9,06mg/l. Với giá trị hàm lượng trên, môi trường nước mặt trên đảo chưa bị ô nhiễm và cũng chưa xuất hiện các dị thường, chi tiết trong Bảng 1, hình 1.

     c. Đặc điểm phân bố các kim loại nặng

     Trong môi trường nước mặt trên đảo đã xuất hiện một số kim loại nặng bao gồm: Mg dao động: 2-33mg/l, hàm lương trung bình 10,11mg/l; As dao động: 0,0012-0,0021mg/l, trung bình 0,0016mg/l; Zn dao động: 0,004-0,019mg/l, trung bình 0,009mg/l; Cd dao động: 0,00005- 0,00006mg/l, trung bình 0,00005mg/l; Cu dao động 0,016-0,03mg/l, đạt hàm lượng trung bình 0,021mg/l; Sb dao động: 0,00018-0,00037mg/l, hàm lượng trung bình: 0,00028mg/l; Mn dao động: 0,0015-0,0027mg/l và nguyên tố Pb dao động: 0,0015-0,0032mg/l. Như vậy có thể thấy hàm lượng của nguyên tố Pb có nguy cơ ô nhiễm cao nhất trong vùng nghiên cứu, đồng thời đã xuất hiện một số vành dị thường và điểm dị thường các chất trong nước mặt trên đảo. Chi tiết được thể hiện trong Bảng 1, hình 1.

     4.2. Đặc điểm môi trường nước biển đến độ sâu 30m nước

     a. Đặc điểm địa hóa

     Môi trường nước biển tại đây có độ muối tương đối cao so với khu vực lân cận, mang tính đặc trưng bởi môi trường kiềm yếu và có tính oxy hóa yếu. Môi trường nước chưa bị ô nhiễm bởi COD và BOD₅ tuy nhiên đã hình thành 1 số các dị thường tại một số vị trí. Chi tiết trong bảng 2

     b. Đặc điểm phân bố các anion

     Các anion bao gồm: Sulphat (SO₄^2-) với hàm lượng dao động 2405-2444mg/l, đạt giá trị trung bình là 2426,99mg/l, Nitrat (NO­₃^-) hàm lượng dao động trong khoảng 0,59-0,78mg/l; đạt hàm lượng trung bình là 0,64mg/l, Carbonat (CO₃^-2) hàm lượng dao động trong khoảng 8,2-9,77mg/l, đạt hàm lượng trung bình là 9,06mg/l. Với giá trị hàm lượng trên, môi trường nước mặt trên đảo chưa bị ô nhiễm, tuy nhiên đã xuất hiện các dị thường tại một số vị trí trong khu vực, chi tiết trong Bảng 2, Hình 1.

     c. Đặc điểm phân bố các kim loại nặng

     Hàm lương các kim loại nặng trong nước biển tại vùng biển đảo Côn Đảo cao hơn khá nhiều so với môi trường nước mặt trên đảo tuy nhiên vẫn nằm trong ngưỡng cho phép theo QCVN. Hàm lượng các nguyên tố đã hình thành nên các dị thường phân bố rải rác tại một số khu vực. Chi tiết được thể hiện trong Bảng 2 và Hình 1.