12/08/2016
Mới đây, tổ chức Save the Elephants, Anh đã công bố, năm 2015, các hoạt động mua bán ngà voi đã tăng gấp hơn 6 lần so với năm 2008. Riêng các sản phẩm từ ngà voi bất hợp pháp của Việt Nam tăng mạnh nhất trong số các ngành công nghiệp ngà voi tại châu Á.
Kết quả điều tra các đường dây buôn bán ngà voi, cửa hàng, làng nghề và thợ thủ công tại Việt Nam cho thấy, nguồn nguyên liệu chính tại đây là ngà voi buôn lậu từ châu Phi. Một số khác được vận chuyển qua Lào, Campuchia và Thái Lan.
Một khảo sát vào năm 2008 cũng chỉ ra rằng, có ít nhất 17 thợ chạm khắc ngà voi tại Việt Nam và các nhà nghiên cứu ước tính, đến thời điểm hiện tại, con số này đã tăng ít nhất 10 lần. Song song với đó, số lượng cửa hàng buôn bán ngà voi ước chừng tăng gấp gần 3 lần.
Điểm mấu chốt làm bùng nổ hoạt động kinh doanh ngà voi là do sự mở rộng về quy mô và số lượng các cửa hàng buôn bán ngà voi tại các ngôi làng phía Nam Hà Nội; Lượng khách du lịch châu Á về miền Trung - Tây Nguyên gia tăng khiến nhu cầu sử dụng ngà voi cũng tăng mạnh. Đáng chú ý, hầu hết người bán hàng không phân biệt được sản phẩm ngà voi hợp pháp hay bất hợp pháp. Mặt khác, những đầu mối buôn lậu ngà voi Trung Quốc đã dần chuyển sang các thị trường tại Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc vừa thắt chặt lệnh cấm buôn bán ngà voi.
Ngà voi lậu nguyên chiếc có thể nhanh chóng được chế tác thành nhiều sản phẩm
trang sức và vận chuyển dễ dàng (Ảnh: Save the Elephants)
Ngà voi lậu nguyên chiếc có thể được nhanh chóng chế tác thành nhiều chiếc vòng tay, vòng cổ hay các loại trang sức khác và vận chuyển một cách dễ dàng. Với chi phí nhân công và máy móc thấp (mỗi thợ thủ công kiếm khoảng 260 USD/tháng), các sản phẩm từ ngà voi có giá thành rẻ, hấp dẫn hơn đối với khách hàng Trung Quốc. Theo báo cáo, ¾ người mua đến từ quốc gia này.
Điều đáng nói là, luật pháp Việt Nam cấm mọi hoạt động buôn bán các sản phẩm từ voi hoang dã, song vẫn còn tồn tại một quy định cho phép buôn bán các sản phẩm ngà voi được chế tác trước năm 1992. Lỗ hổng chính sách này đã làm giảm hiệu quả thực thi pháp luật và khiến Việt Nam tiếp tục là một trong những quốc gia nhập khẩu ngà voi bất hợp pháp lớn nhất thế giới. Chỉ tính trong tháng 7/2015, bộ đội biên phòng Việt Nam đã bắt giữ một xe tải chở 387 kg ngà voi từ Campuchia qua cửa khẩu quốc tế Hà Tiên. Sau đó 1 tháng, thêm 583 kg ngà voi từ Mozambique bị thu giữ tại cảng Đà Nẵng. Từ thực tế trên có thể khẳng định, việc thực thi pháp luật chưa hiệu quả tại Việt Nam và Trung Quốc chính là nguyên nhân khiến hoạt động buôn lậu ngà voi ngày càng mở rộng và số phận những con voi tại châu Phi tiếp tục trở thành nạn nhân của các cuộc săn bắn.
Sáng lập viên kiêm Giám đốc điều hành tổ chức Save the Elephants Ianin Douglas-Hamilton khẳng định, cùng với những thành công đã đạt được tại Mỹ, Hồng Công hay cam kết cấp thủ tướng mới đây tại Trung Quốc, thời gian tới, Save the Elephants cần phải hợp tác cùng các chính phủ để ngăn chặn mở rộng các thị trường như ở Việt Nam.
Phương Tâm
