29/11/2017
Đồng Văn
Gần đây, lượng vàng mã thả xuống sông Hương nhiều do khách hành hương về lễ hội điện Hòn Chén ngày càng đông.
Thiếu tôn trọng dòng sông
Hòn Chén là ngôi điện quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân xứ Huế và cũng là ngôi điện duy nhất ở Huế có sự kết hợp giữa nghi thức cung đình và tín ngưỡng dân gian. Nét đẹp truyền thống của lễ hội điện Hòn Chén thể hiện “Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt”, được UNESCO chính thức công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2016. Điều đáng nói, sau mỗi kỳ lễ hội, những hành vi thả “rác” vàng mã trực tiếp xuống dòng sông Hương được phản ánh nhiều nhưng tình trạng trên vẫn chưa được cải thiện đáng kể. Để BVMT, bảo vệ dòng Hương thì cần thay đổi nhận thức và hành vi của người dân, cũng như khách hành hương.
Trong kỳ lễ hội tháng 7 vừa qua, mặc dù trên mỗi chiếc đò ngang từ bến Than qua điện Hòn Chén, Ban tổ chức đều dán thông báo để khách hành hương không thả trực tiếp vàng mã xuống sông, nhưng thực tế vẫn không cải thiện được bao nhiêu. Thậm chí, nhiều khách mua ốc, cá để phóng sinh trên sông, rồi vứt cả túi ni lông trôi lềnh bềnh trên mặt sông. Để đảm bảo môi trường trong khu vực, ban quản lý điện Hòn Chén đã xây thêm bể đốt ở cả hai bên bờ sông, nhưng tình hình không cải thiện đáng kể. Những năm gần đây, Ban quản lý phải thuê người thường xuyên vớt vàng mã trên sông. Lực lượng này hoạt động liên tục nhưng vẫn không giải quyết triệt để được.
Sông Hương ô nhiễm bởi vàng mã
Kiến trì với những biện pháp mạnh
Thời điểm UBND tỉnh ban hành Quyết định 56 về việc cấm rải vàng mã ở 15 tuyến đường điểm trên địa bàn (năm 2014, đến nay, tình hình đã có chuyển biến đáng kể. Người dân đã có ý thức đốt vàng mã trong thùng, thay vì đốt trên vỉa hè, lòng lề đường như trước đây. Nhà có hiếu sự, trên đường đưa tang thì thả vàng mã xuống đường ít lại, theo kiểu “chỉ làm dấu”…
Trong Quyết định 56 của UBND tỉnh, việc rải, thả hàng mã, vàng mã xuống sông, biển, ao hồ… cũng là những hành vi bị nghiêm cấm. Trước đó, trong Nghị định 75/2010/NĐ-CP, Chính phủ có quy định cụ thể tại điểm C, khoản 1, điều 18 “Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hoá”: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 500 ngàn - 1 triệu đồng đối với hành vi “đốt vàng mã tại nơi tổ chức lễ hội, di tích lịch sử - văn hoá, nơi công cộng khác”. Đây chính là hành lang pháp lý để chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng có cơ sở để “hợp tác hành động”, nhằm thay đổi hành vi thả vàng mã xuống sông Hương của khách hành hương về tham dự lễ hội điện Hòn Chén.
So với hành vi đốt vàng mã và rải vàng mã trên các tuyến đường điểm khi đưa tang, việc kiểm soát hành vi thả vàng mã trên sông Hương trong dịp lễ hội thuận lợi hơn. Lễ hội tập trung ở một khu vực thuộc 2 xã Thủy Bằng (thị xã Hương Thủy) và Hương Thọ (thị xã Hương Trà). Ngoại trừ các bằng, châu án có đăng ký cụ thể với Ban tổ chức, thì khách lẻ chỉ có thể tham gia lễ hội bằng cách đi đường sông từ bến Than hoặc đường bộ phía xã Hương Thọ…
Đồng thời, Ban tổ chức lễ hội đã có thông báo không thả trực tiếp vàng mã xuống sông và dán trên các chuyến đò ngang, đồng thời xây dựng thêm bể đốt, nhưng thực tế vẫn chưa đủ. Cần thiết, Ban tổ chức phải huy động thêm người và “cắm dày” ở trên đò ngang, dọc bờ sông để kịp thời nhắc nhở khách hành hương. Bên cạnh đó cần cắm thêm những tấm biển báo cấm cỡ lớn, kèm theo mức độ xử phạt… bố trí ở những vị trí mặt tiền để khách dễ thấy. Mặt khác, cần tuyên truyền các phương tiện truyền thông để không chỉ riêng người Huế ý thức được mà người dân ở nhiều vùng trong cả nước cũng phải nhận thức đúng đắn về hành vi đốt, thả vàng mã trong các hoạt động tâm linh.
Quang Ngọc (Theo Báo Thừa Thiên - Huế)
