08/08/2016
Trong những năm qua, nhiều hợp tác xã (HTX) dịch vụ môi trường (DVMT) trên địa bàn Thị trấn Thanh Lãng (huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) được thành lập và hoạt động hiệu quả, trong đó có HTX DVMT Duy Tiến chuyên thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt. Đây là mô hình HTX DVMT đầu tiên của tỉnh Vĩnh Phúc, góp phần đẩy mạnh phong trào xã hội hóa công tác BVMT, huy động sức mạnh và ý thức của người dân trong BVMT.
 |
|
Các xã viên HTX DVMT Duy Tiến thu gom rác thải |
Thị trấn Thanh Lãng có dân số 13.000 người, với 3 làng nghề truyền thống: Nghề mộc, nghề nấm và thêu ren. Cùng với các làng nghề, hoạt động dịch vụ - thương mại của thị trấn cũng phát triển với 328 hộ làm dịch vụ chế biến nguyên liệu gỗ, vật liệu xây dựng và các hộ buôn bán nhỏ. Những hoạt động này đã và đang đem lại hiệu quả về kinh tế cho địa phương. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm do bụi gỗ, mùi sơn, tiếng ồn từ các làng nghề và các hộ buôn bán, kinh doanh xả rác bừa bãi, đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sức khỏe của người lao động và nhân dân nơi đây.
Để đẩy mạnh phong trào xã hội hóa BVMT nông thôn, Sở TN&MT Vĩnh Phúc đã triển khai xây dựng mô hình điểm BVMT nông thôn tại thị trấn Thanh Lãng. Được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, Cựu chiến binh (CCB) Nguyễn Duy Tá đã thành lập HTX DVMT Duy Tiến đảm nhiệm việc thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn. Từ khi thành lập (năm 2005) đến nay, HTX đã góp phần làm cho đường phố, thôn xóm đổi thay và ngày càng sạch, đẹp hơn. Chủ nhiệm HTX Nguyễn Duy Tá còn được biết đến một tấm gương sáng của địa phương về “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
 |
|
Phân bón vi sinh do HTX DVMT Duy Tiến sản xuất góp phần BVMT |
Với mục đích vì sức khỏe cộng đồng và môi trường bền vững, HTX góp phần làm chuyển biến nhận thức của nhân dân trên địa bàn, xây dựng thói quen, ý thức trách nhiệm đối với môi trường sống. Hiện nay, HTX đã thu hút được 12 xã viên và 29 lao động hợp đồng, thu nhập bình quân mỗi người trên 1 triệu đồng/tháng, với mỗi thôn một tổ thu gom rác. Do lượng rác thải sinh hoạt ngày càng tăng, nên lượng rác thu gom lớn, bình quân mỗi ngày HTX thu gom được 6 tấn rác, sau khi thu gom, rác thải được tập kết tại bãi rác cách xa khu dân cư để phân loại, xử lý. Các loại rác hữu cơ được tận dụng để tái chế thành phân vi sinh đạt tiêu chuẩn còn rác vô cơ thì chôn lấp đúng nơi quy định. Để có kinh phí hoạt động, UBND thị trấn Thanh Lãng cho phép HTX DVMT Duy Tiến thu phí vệ sinh của người dân theo quy định của UBND tỉnh, mức thu hiện nay là 1.500 đồng/người/tháng.
Khi mới thành lập, HTX DVMT Duy Tiến gặp nhiều khó khăn do nguồn vốn ít, chỉ có một xe công nông và một số trang thiết bị thô sơ, trong khi bãi rác cũ của thị trấn đang quá tải. Mặc dù, thị trấn Thanh Lãng đã quy hoạch, mở rộng bãi rác và được UBND huyện Bình Xuyên phê duyệt, nhưng vẫn chưa được giải phóng mặt bằng và đưa vào sử dụng. Mặt khác, đơn giá thu phí đã được thống nhất nhưng vẫn còn một số hộ dân không nộp, hiện nay mới chỉ có trên 70% hộ dân trong thị trấn nộp phí… Đặc biệt, khó khăn nhất vẫn là vấn đề nhận thức của người dân về công tác BVMT và có những hành vi coi thường công việc này nên không ít xã viên chán nản, muốn bỏ việc.
Để giúp HTX vượt qua khó khăn, Sở TN&MT tỉnh đã hỗ trợ HTX 14 xe chở rác, 5.760 xô nhựa, mỗi hộ gia đình được 2 xô để phân loại rác hữu cơ và rác vô cơ; hỗ trợ thị trấn 1,065 tỷ đồng xây dựng, cải tạo rãnh thoát nước thải chính với tổng chiều dài 1.128 m. Ngoài ra, Sở cũng hỗ trợ cho HTX xây dựng nhà máy xử lý rác thải với công suất khoảng 30 tấn rác/tháng, xây lắp đường dây điện vào khu xử lý rác thải, 1 máy nghiền rác sau khi ủ... phục vụ việc xử lý rác thải theo công nghệ sản xuất phân vi sinh. Mỗi năm có trên 100 tấn phân vi sinh đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, xử lý bằng men vi sinh được tái phục vụ sản xuất.
Với quyết tâm BVMT đến từng khu phố, thôn xóm trong thị trấn, đến nay, HTX DVMT Duy Tiến đã được nhiều người dân biết đến. Hình ảnh những chiếc xe chở rác của HTX với nhiệm vụ thu gom rác thải đến từng ngôi nhà, khu phố… đã trở nên thân quen với người dân thị trấn Thanh Lãng.
Trong thời gian tới, HTX sẽ ký hợp đồng với các địa phương lân cận thu gom rác thải, tăng thu nhập cho các xã viên. Ngoài ra, HTX cũng dự định đầu tư, mở xưởng sản xuất đồ nhựa tái chế từ việc tận dụng túi ni lông, nhựa, bao chứa rác thải…
Xã hội hóa dịch vụ thu gom rác thải là một mô hình đã phát huy được hiệu quả trong chủ trương quản lý chất thải rắn đang được tỉnh và các ngành chức năng quan tâm, với mục đích huy động sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo vệ và phát triển môi trường bền vững, giảm gánh nặng ngân sách, xây dựng các cộng đồng dân cư tự lực, chủ động về tài chính, cân đối thu chi trong các dịch vụ công. Mô hình HTX DVMT thu gom rác thải như Duy Tiến cần được nhân rộng để các địa phương khác áp dụng, góp phần cải thiện môi trường nông thôn trên địa bàn tỉnhn
Nguyễn Thị Lợi
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 7/2016
