10/02/2021
Với mong muốn thay đổi thói quen sử dụng các loại ống hút nhựa vừa ảnh hưởng tới sức khỏe con người, vừa gây hại cho môi trường, ông Lê Văn Tám, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng (huyện Đông Anh, TP. Hà Nội) đã nảy ra ý tưởng biến rau, củ, quả được trồng tại Hợp tác xã (HTX) của mình thành nguyên liệu chính tạo ra loại ống hút thân thiện với môi trường thay thế ống hút nhựa. Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, Tạp chí Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Lê Văn Tám.
Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng Lê Văn Tám (bên trái) bên sản phẩm ống hút ECOS tại Hội chợ giới thiệu sản phẩm năm 2020
PV: Từ đâu mà ông có ý tưởng cho ra đời sản phẩm ống hút từ rau, củ, quả, thưa ông?
Ông Lê Văn Tám: Tôi sinh ra và lớn lên ở huyện Đông Anh, một huyện thuộc ngoại thành Hà Nội. Nơi được coi là một trong những vùng đất lịch sử của Việt Nam, với nhiều làng nghề truyền thống đậm chất văn hóa Việt. Giúp đỡ kinh tế như thế nào cho một vùng đất chủ yếu sản xuất nông nghiệp là câu hỏi cứ lặp đi lặp lại trong đầu tôi và mãi tôi mới tìm ra được câu trả lời là chỉ có con đường nâng cao giá trị nông sản. Để có kinh tế nuôi ước mơ hoài bão của mình, tôi đã đi tu nghiệp sinh tại đất nước Hàn Quốc và làm trong mảng nông nghiệp tại quốc gia này 10 năm. Trở về nước, tôi khởi nghiệp với nhiều nghề và đến năm 2016, tôi sáng lập HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng.
HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng từ trước tới nay vẫn được mọi người biết đến và ủng hộ nhờ chú trọng sản xuất chuỗi rau sạch, tôm sạch theo hướng hữu cơ, công nghệ cao. Tuy nhiên, mở rộng sản xuất, kết nối các công đoạn trong quá trình sản xuất là điều tôi và các đồng nghiệp mong muốn nhằm phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững. Một hôm đang ngồi xem truyền hình cùng gia đình thấy đâu đâu cũng có cảnh người dân xả ống hút nhựa ra đường, trên biển, cá ăn vào chết hàng loạt, rùa thì bị ống hút nhựa đâm vào mũi…, tôi đã nảy sinh ra ý tưởng sản xuất ống hút rau củ bằng bột các loại rau, củ thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, từ suy nghĩ đến hành động và trở thành hiện thực quả là một câu chuyện cần phải hao tâm, tốn sức. Qua nhiều thất bại, lô hàng ống hút rau, củ, quả đầu tiên cũng được ra đời.
PV: Xin ông cho biết những thuận lợi và khó khăn khi làm loại ống hút từ các nguyên liệu này là gì?
Ông Lê Văn Tám: Điều thuận lợi của HTX là nguyên liệu đầu vào để phục vụ sản xuất ống hút đã bảo đảm sạch, đồng đều chất lượng, tập trung với vùng nguyên liệu lớn được sản xuất theo hướng công nghệ cao nên đã giảm được chi phí. Để đầu tư cho sản xuất ống hút thân thiện với môi trường, HTX tận dụng ngay nguồn rau củ quả sạch được trồng theo phương pháp hữu cơ mà HTX đã, đang phát triển. Ngoài ra, HTX còn sử dụng nguồn nguyên liệu từ các loại hạt ngũ cốc, tinh bột nhưng đều bảo đảm chất lượng.
Công đoạn ra phôi sản phẩm ống hút ECOS
Khác với ống hút nhựa, ống hút rau, củ, quả sẽ trở nên mềm nhẹ sau khoảng 30 phút cắm vào nước ấm nhưng vẫn giữ được cấu trúc, cũng như độ cứng đủ để sử dụng trong 10 giờ đồng hồ tiếp theo. Sản phẩm chỉ tan ra khi bị ngâm liên tục trong môi trường nước sau hơn 1 ngày. Mỗi chiếc ống hút sử dụng một lần, hạn dùng lên tới 18 tháng kể từ ngày sản xuất, dễ dàng phân hủy nên không gây hại cho môi trường. Điều đặc biệt của sản phẩm này là ngoài công dụng chính vẫn dùng để uống nước, thì loại ống hút này còn có thể xào, luộc, nhúng lẩu thậm chí là rán thành các loại snack để tạo ra những món ăn giàu dinh dưỡng và lạ miệng. Hiện sản phẩm của HTX được đóng gói, có mã vạch nên người tiêu dùng rất yên tâm trong quá trình sử dụng.
Khó khăn lớn nhất khi làm loại ống hút từ các nguyên liệu này là phải giữ được độ cứng và cấu trúc khi sử dụng ở nhiều môi trường, đồ uống khác nhau, từ nước nóng, lạnh đến sinh tố, nước có ga… Vào giữa năm 2019, trải qua cả trăm lần thử nghiệm, quy trình sản xuất ống hút từ rau, củ, quả mới được hoàn thiện. Từ kết quả này, HTX đã đăng ký nhãn hiệu “Ống hút thực phẩm ECOS” cùng các tiêu chuẩn đi kèm nhằm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Lô hàng “Ống hút thực phẩm ECOS” đầu tiên của HTX đã được xuất khẩu sang Anh. Tuy nhiên, do không khí ở Anh rất lạnh, khô nên ống hút bị vỡ, lô hàng bị trả về, HTX phải đền bù hàng trăm triệu đồng. Trước thách thức này, HTX tiếp tục nghiên cứu và khắc phục hạn chế. Đến nay, sản phẩm đã được hoàn thiện, có mặt tại nhiều chuỗi quán cà phê, khách sạn, nhà hàng trong nước, bước đầu xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản… Nhiều đơn vị đang quan tâm tới loại ống hút làm từ rau, củ, quả này và đã liên hệ để tiến hành đàm phán với HTX để đặt hàng. Trung bình mỗi ngày, HTX xuất bán gần 3 vạn ống hút ECOS, bảo đảm việc làm cho 10 - 15 thành viên với thu nhập ổn định.
Mỗi chiếc ống hút sử dụng một lần, hạn dùng lên tới 18 tháng kể từ ngày sản xuất
PV: Để đảm bảo an toàn vệ sinh, chất lượng sản phẩm, cũng như bảo vệ môi trường, HTX cần chú trọng trong những công đoạn nào, thưa ông?
Ông Lê Văn Tám: HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng đã đầu tư xây dựng nhà xưởng rộng khoảng 5.000 m2 tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh, với những máy móc hiện đại để phục vụ nghiên cứu và sản xuất theo quy trình khép kín, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, BVMT.
Sản phẩm ống hút của HTX được làm 100% bằng nguyên liệu hữu cơ, dây chuyền sản xuất được chuẩn hóa nên bảo đảm về chất lượng. Tôi nghĩ, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường từ rác thải nhựa đang gây khó khăn cho sức khỏe cũng như đời sống kinh tế xã hội của cộng đồng, ống hút từ rau củ quả sạch sẽ góp phần thay đổi nhận thức và hành động của nhiều người.
Sản phẩm của HTX được đóng gói, có mã vạch truy xuất nguồn gốc
Tháng 12/2020, sản phẩm ống hút làm từ rau, củ quả của HTX Nông nghiệp Sông Hồng đã được Hội đồng chấm điểm OCOP - Chương trình Mỗi xã một sản phẩm TP. Hà Nội chấm điểm sản phẩm OCOP đạt “5 sao”. Sản phẩm ống hút ECOS sau khi được công nhận “5 sao” OCOP quốc gia sẽ được đưa vào chương trình xúc tiến thương mại trong nước và tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Đối với HTX, tham gia Chương trình OCOP sẽ giúp phát triển chuỗi giá trị cũng phát triển thương hiệu vì khi đẩy mạnh mảng chế biến theo hướng sản xuất xanh cũng là nền tảng vững chắc để HTX đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng nước ngoài, vượt qua được các rào cản khắt khe khi xuất khẩu.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Đỗ Hương (Thực hiện)
(Trang báo có sự phối hợp của Chi cục Phát triển Nông thôn Hà Nội)
