29/09/2017
Công nghệ xử lý rơm rạ tại ruộng làm phân bón sinh học nhằm BVMT và phát triển nông nghiệp bền vững là công trình đem lại cho TS. Lê Văn Tri giải Nhất giải thưởng Sáng tạo khoa học và công nghệ Việt Nam (Vifotec) năm 2016.
TS. Lê Văn Tri cho biết, ông quyết định bắt tay vào nghiên cứu công nghệ này do khi đi thăm đồng, ông thấy bà con nông dân mất rất nhiều thời gian để xử lý rơm rạ sau khi thu hoạch. Họ phải ủ từ 6 - 8 tháng rơm rạ mới hoai mục, nếu không ủ, chỉ có cách đốt, gây ra hiện tượng khói bụi cho nhiều vùng xung quanh, trong khi đó, rơm rạ nếu được xử lý đúng cách sẽ trở thành nguồn phân bón sinh học hữu ích cho cây trồng.
Mỗi năm Việt Nam tạo ra hơn 40 triệu tấn rơm rạ (Ảnh: Tiên Dung)
Cái khó khi xử lý rơm rạ là thành phần lignocelluloses rất khó phân hủy sinh học. Sau khi nghiên cứu các đặc tính của rơm, TS. Lê Văn Tri đã cho ra đời chế phẩm sinh học với các vi sinh vật có ích như nấm men, nấm mốc, vi khuẩn, xạ khuẩn... Cơ chế hoạt động của chế phẩm này là hỗn hợp vi sinh vật xử lý rơm rạ và vi sinh vật kháng bệnh cho cây trồng cùng các nguyên tố khoáng, vi lượng... cùng tác động để phân giải triệt để rơm rạ thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng.
Cụ thể, rơm rạ sau khi thu hoạch được gom, tưới nước, đảm bảo độ ẩm luôn ở mức 80 - 85%. Pha chế phẩm theo tỷ lệ 200 gr với 50 lít nước và 1 kg phân NPK cho 1 tấn rơm rạ. Sau đó, rơm rạ được rải thành đống có chiều rộng khoảng 2 m, mỗi lớp dày khoảng 30 cm và tưới một lượt hỗn hợp, cứ thế cho đến khi đống rơm cao khoảng 1,5 - 1,6 m thì dùng bạt che kín, duy trì nhiệt độ luôn ở mức 4000C. Cách 10 ngày, kiểm tra và đảo đều một lần, sau 20 - 30 ngày, rơm rạ thu sẽ phân hủy, có thể lấy bón ruộng hoặc bón cho cây trồng.
Ưu điểm của phương pháp này là rút ngắn được 7 - 10 lần thời gian ủ rơm hoai mục thông thường, không gây mùi khó chịu trong quá trình ủ, thân thiện với môi trường. Mỗi tấn rơm ủ sẽ cho ra 10 kg đạm, 9,5 kg lân và 21 kg kali. Việc ủ phân từ rơm rạ vừa giúp giải quyết lượng rơm rạ lớn sau mùa gặt, vừa tiết kiệm đáng kể tiền chi cho phân bón vô cơ, giúp bảo vệ đất đai theo hướng bền vững.
TS Tri cho biết, ngoài rơm rạ, bà con có thể áp dụng quy trình trên cho các phụ phẩm của ngành mía đường (bã mía) hay ngành giấy (vỏ cây phế thải từ cây nguyên liệu).
Phạm Đình
