05/01/2019
Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (HTX Hòa Phong), huyện Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên là một trong những HTX tiên phong trong phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM) của tỉnh. Những năm qua, HTX không chỉ làm tốt vai trò cầu nối trong sản xuất nông nghiệp mà còn góp phần không nhỏ trong công cuộc BVMT nông thôn, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Áp dụng phương pháp canh tác mới
HTX Hòa Phong hiện có 2.613 hộ/5.464 xã viên, với tổng vốn kinh doanh gần 5 tỷ đồng, trong đó vốn lưu động 3,4 tỷ đồng. Hiện HTX Hòa Phong phát triển kinh doanh dịch vụ trong sản xuất nông nghiệp đa ngành nghề như: Đầu tư tín dụng nội bộ; mua bán phân bón và thuốc bảo vệ thực vật; mua bán xăng, dầu, nhớt; thu gom rác thải; sản xuất đá cây lạnh; cho thuê tài sản; mua bán lúa giống; cày đất và thu hoạch lúa; các dịch vụ hỗ trợ kinh tế hộ thành viên; điện dân dụng, khai thác khoáng sản cát, sản xuất rượu tằm và thu gom rác thải nông thôn.
Nằm trên địa bàn xã Hòa Phong, là một xã thuần nông, HTX Hòa Phong đã đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật, đưa cơ giới hóa, từ khâu làm đất, thu hoạch, thay đổi một số giống mới có năng suất, chất lượng, chống chịu sâu bệnh. Nhờ đưa phương pháp canh tác mới vào sản xuất lúa, HTX đã thực hiện thành công Chương trình 3 giảm 3 tăng, sạ hàng, sạ thưa hợp lý. Bước vào vụ mùa năm nay, hơn 80% diện tích lúa (616 ha) trên địa bàn xã Hòa phong đã được sạ với mật độ từ 80 - 120kg giống/ha và đạt năng suất khoảng 130 tạ/ha/năm. Đồng thời, các thành viên đã áp dụng chương trình như IPM, ICM (mô hình sản xuất đạt hiệu quả cao) nhằm góp phần hạn chế sâu bệnh, tiết kiệm chi phí, tăng năng suất lao động.
Trong quá trình sản xuất, nhằm giảm áp lực nguồn nước tưới trong vụ Đông Xuân, đồng thời hạn chế nguồn sâu bệnh gây hại cho cây trồng trên cùng một diện tích sản xuất, HTX đã thực hiện mô hình luân canh 2 vụ lúa, một vụ ngô hoặc kết hợp trồng bông với trồng ngô. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mô hình sản xuất xen canh, tăng vụ của HTX đã giải quyết tình trạng đất sản xuất nông nghiệp bị bỏ hoang vào mùa hanh khô. Theo Ban Giám đốc HTX, vào thời điểm mùa khô, đặc biệt là trong vụ Đông Xuân, thời tiết rất khắc nghiệt, tình trạng thiếu nước thường xuyên xảy ra nên diện tích đất canh tác lúa phải bỏ trống. Nhiều nông dân tự chuyển đổi sang các loại cây ngắn ngày khác như: Dưa hấu, mè, đậu, rau… nhưng hiệu quả mang lại không cao. HTX đã triển khai các mô hình trồng xen canh, luân canh lúa. Mô hình sản xuất của HTX được đánh giá cao vì phù hợp với vùng đất Hòa Phong, có thể giảm áp lực nước tưới trong vụ Đông Xuân. Ngoài ra, khi luân canh trồng bắp trên ruộng lúa có thể giảm thiểu được nguồn sâu bệnh, cải thiện môi trường đất khi sản xuất lúa ở vụ tiếp theo. Đối với bông vải, HTX Hòa Phong áp dụng mô hình tưới nước nhỏ giọt (do Trạm Bông Phú Yên - Chi nhánh Công ty Bông Nha Trang phối hợp cùng HTX Hòa Phong thực hiện) đạt hiệu quả cao. Không những năng suất bông vải tăng mà các khoản chi phí đầu tư từ phân, thuốc, nước tưới cũng giảm đáng kể.
Các xã viên của HTX Hòa Phong áp dụng mô hình tưới nước nhỏ giọt
cho cây bông vải, giúp nâng cao năng suất và BVMT
Với hơn 30 năm phát triển, làng nghề trồng dâu nuôi tằm ở xã Hòa Phong từ lâu đã được nhiều người biết tới. Hòa Phong cũng là HTX duy nhất còn giữ được nghề trồng dâu nuôi tằm với diện tích 14 ha. Tuy nhiên, những năm gần đây, khi thời tiết thay đổi, giá trên thị trường biến động đã khiến kén tằm không còn mang lại nguồn thu nhập cao cho bà con ở đây. Nhiều hộ phải bỏ nghề, chuyển sang trồng các loại cây khác. Trước thực trạng đó, HTX Hòa Phong đã tạo ra sản phẩm rượu tằm, mở ra hướng tiêu thụ mới, tạo cơ hội duy trì và phát triển nghề truyền thống ở địa phương. Năm 2017, sản phẩm rượu tằm của HTX chính thức có mặt trên thị trường. Hơn 1 năm qua, được sự hỗ trợ từ các chương trình xúc tiến thương mại, sản phẩm rượu tằm đã được nhiều cá nhân, tổ chức biết tới. 6 tháng đầu năm, HTX bán ra 2.000 chai với giá 139.000 đồng/chai, cho doanh thu gần 300 triệu đồng. Đặc biệt, sản phẩm của HTX đã được chọn trưng bày tại Ngày hội Du lịch Phú Yên năm 2018.
Đi đầu thực hiện các phong trào BVMT trong xây dựng NTM
Hoạt động thu gom rác thải là nền tảng quan trọng của HTX trong việc nâng cao ý thức nhân dân và giải quyết rác thải tồn đọng. Để hoàn thành tiêu chí vệ sinh môi trường trong Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng NTM, Ban giám đốc HTX Hòa Phong đã thành lập dịch vụ thu gom rác thải vào tháng 6/2012. Với mục tiêu, không để rác thải không bị tồn đọng, HTX tiến hành thu gom 2 lần/tuần. HTX cũng hướng dẫn người dân phân loại rác thải. Những rác thải hữu cơ sẽ được tận dụng ủ tại nhà làm phân phục vụ sản xuất, rác thải vô cơ được vận chuyển đến nơi xử lý theo đúng quy định. Hiện HTX đã thu hút được 2.361 hộ dân tham gia dịch vụ, đạt doanh thu gần 91 triệu đồng/năm.Từ khi Mô hình thu gom rác thải của HTX hoạt động, môi trường nơi đây được cải thiện rõ rệt. Trước đây, các hộ gia đình thường tự xử lý rác thải bằng cách đốt, chôn lấp vứt xuống sông, mương, đến nay, trước hoạt động tích cực của HTX, mọi người đã chủ động phân loại rác tại nguồn và để rác đúng nơi tập kết. Hiện nay, xe rác của HTX đến tận nhà thu gom, với phí dịch vụ chỉ 8.000 đồng/hộ/tháng nên mọi người rất hào hứng tham gia. Ngoài ra, HTX cũng vận động hội viên phối hợp cùng các đoàn thể và người dân thực hiện các buổi tổng vệ sinh thường xuyên, trồng hoa, cây cảnh ven đường để làm đẹp cảnh quanh xóm làng.
Ngoài ra, trong 5 năm qua, đi đầu ủng hộ phong trào xây dựng đường nông thôn trong Chương trình xây dựng NTM của xã Hòa Phong, HTX đã vận động các hội viên tham gia xây dựng đường giao thông nông thôn, mở rộng, nâng cấp tạo điều kiện thuận lợi cho người dân vận chuyển nông sản, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa bàn. Nhờ đó, diện mạo các thôn của xã Hòa Phong được “thay áo mới”, nhiều con đường đã thảm bê tông, làm cho làng quê thoáng đãng, sạch, đẹp. Năm 2016, xã Hòa Phong đã được công nhận xã đạt chuẩn NTM.
Có thể nói, HTX Hòa Phong đã góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng NTM của huyện. Ngoài việc liên kết chặt chẽ với các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tăng cường công tác tuyên truyền, HTX cũng tổ chức nhiều chương trình văn nghê, hội thi về môi trường để người dân tham gia và nâng cao nhận thức về BVMT.
Hoàng Thủy
Liên minh HTX Việt Nam
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 12/2018)
