22/01/2016
Năm 2015, tình hình hạn hán, nắng nóng gay gắt kéo dài khiến nguy cơ cháy rừng ở Hậu Giang vào mùa khô được báo động đến cấp cực kỳ nguy hiểm. Tuy nhiên, nhờ khẩn trương thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy cũng như ứng dụng công nghệ viễn thám FIRMS, Hậu Giang không để xảy ra vụ cháy rừng nào, đạt thành tích là tỉnh 5 năm liền không xảy ra cháy rừng.
Hậu Giang hiện có hơn 5.500 ha đất lâm nghiệp, trong đó trên 2.500 ha có rừng, bao gồm rừng đặc dụng và rừng sản xuất, tập trung chủ yếu ở khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, khu vườn tràm Vị Thủy, Trung tâm nông nghiệp Mùa Xuân, khu lâm ngư - CASUCO…
Theo báo cáo, cao điểm của mùa khô năm 2015 ở Hậu Giang diễn ra từ đầu tháng Ba đến hết tháng Năm, sớm hơn khoảng nửa tháng so với cùng kỳ năm trước, khá gay gắt, nhiệt độ cao điểm vào ban ngày có nơi lên đến 35 độ C nên tốc độ nước bốc hơi rất nhanh, cộng với thời tiết mưa ít. Chính vì vậy, nước trên rừng đã rút xuống kênh khá nhiều, một số nơi có diện tích rừng lớn như Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, Trung tâm Nông nghiệp mùa Xuân…nước đã khô hạn cục bộ, nâng mức cảnh báo nguy cơ cháy lên nhanh. Ở thời điểm này toàn bộ diện tích rừng của tỉnh ở mức báo động nguy cơ cháy rừng cấp 3 (cấp cao) và đầu tháng Tư nâng lên cấp 4 (cấp nguy hiểm).
Trước tình hình thời tiết diễn biến khó lường, Ban Chỉ đạo Phòng chống cháy rừng tỉnh Hậu Giang đã chỉ đạo lực lượng kiểm lâm ở các địa phương phối hợp với các chủ rừng tổ chức họp dân để tuyên truyền về phòng chống cháy rừng; chủ động nạo vét hệ thống kênh mương, cống đập trữ nước giữ ẩm chân rừng, xây dựng các đường băng xanh cản lửa...Đặc biệt, Ban chỉ đạo đã dựa trên việc lấy mẫu xác định độ ẩm vật liệu cháy ở các khu vực rừng trọng điểm theo phương pháp mục trắc kết hợp số liệu công nghệ viễn thám FIRMS. Từ đó, Ban Chỉ đạo đã khẩn trương thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng, sẵn sàng ứng phó kịp thời với các tình huống xảy ra.
Với công nghệ FIRMS, hàng ngày có 2 vệ tinh quay quanh trái đất, đó là vệ tinh Aqua và vệ tinh Terra. Trong đó, vệ tinh Terra có chức năng định vị nơi có khói, các điểm nóng và vùng rừng phát sinh hỏa hoạn. Trong vòng 24 giờ, vệ tinh Terra phản ánh toàn bộ nền nhiệt của trái đất và sẽ thông báo về các đơn vị có đăng ký email địa điểm xảy ra cháy. Để được thông báo qua email cần phải vào trang Firms Eosdis đăng ký tài khoản và khoanh vùng quan tâm để nhận được thông báo nền nhiệt trong vùng được chọn. Để sử dụng, người dùng tải công cụ Google Earth về máy tính nhằm xác định vị trí đã khoanh vùng khi xảy ra cháy. Mỗi ngày, tài khoản đã đăng ký sẽ nhận được email thông báo các vụ cháy xảy ra trên địa bàn đã được khoanh vùng qua tọa độ, từ tọa độ, người có email sẽ mở Google Earth, điền tọa độ vào sẽ đến được vị trí xảy ra cháy, có thể xác định chính xác đến tận ấp, xã.
Sử dụng công nghệ viễn thám sẽ phát huy được hiệu quả trong việc chỉ huy chữa cháy rừng. Khi nhận được email thông báo có xảy ra cháy trên địa bàn khoanh vùng, người chỉ huy sẽ dùng công cụ ruth (thước đo) trên Google Earth để xác định khoảng cách từ lực lượng chữa cháy gần nhất cũng như khoảng cách các kênh, mương chứa nước gần nhất đến địa điểm xảy ra cháy để huy động lực lượng chữa cháy kịp thời. Khi xảy ra cháy rừng thường có khói mù mịt, dẫn đến khó xác định vị trí, đường đến dập đám cháy, công nghệ FIRMS dễ dàng xác định vị trí cháy rừng cũng như huy động được lực lượng gần nhất, đi đường gần nhất, thuận lợi nhất để đến nơi xảy ra cháy nhanh nhất.
Bên cạnh đó, công nghệ này còn phát huy hiệu quả trong việc quản lý các chủ rừng. Nếu xảy ra cháy rừng mà các chủ rừng giấu, không báo cáo lên cấp trên thì thông qua email thông báo cháy sẽ xác định được vị trí cháy để nhắc nhở, cảnh cáo chủ rừng quản lý khu vực xảy ra cháy.
Năm 2015, với việc ứng dụng công nghệ FIRMS, Hậu Giang kịp thời phát hiện hơn 100 điểm cháy ở các địa phương trong toàn tỉnh, thông báo các chủ rừng, địa phương kiểm tra, qua đó xác minh đây là những điểm cháy do người dân đốt đồng, đốt cỏ, lau sậy ở khu vực ngoài rừng và đã nhắc nhở người dân kiểm soát việc đốt đồng, đốt cỏ, không để lửa bắt cháy vào khu vực rừng. Dự báo năm 2016 có thể xảy ra hạn hán nghiêm trọng, kéo dài do hiện tượng El Nino quay trở lại theo chu kỳ cùng với tình hình mưa giảm sút trong năm 2015 khiến lượng nước đưa về hạ nguồn khan hiếm. Tỉnh Hậu Giang đã lên kế hoạch thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp bảo vệ rừng và hạn chế thấp nhất các nguy cơ gây cháy rừng, trong đó tiếp tục sử dụng công nghệ FIRMS nhằm ngăn ngừa xảy ra tình trạng bắt lửa gây cháy trong khu vực rừng.
Hồng Nhự
