15/11/2019
Với mục tiêu xây dựng hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu chất thải rắn (CTR) có tính đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước nhằm phục vụ hiệu quả công tác quản lý CTR, góp phần BVMT và phát triển bền vững. Năm 2016 - 2017, Cục Quản lý chất thải và Cải thiện môi trường (nay là Vụ Quản lý chất thải) được Tổng cục Môi trường phân công triển khai nhiệm vụ xây dựng Hệ thống thông tin (HTTT) CTR và các quy định về quản lý CTR thông thường, nhằm thực hiện Luật BVMT 2014, Nghị định số 38/NĐ-CP ngày 24/4/2015 về quản lý chất thải và phế liệu. Năm 2018, Hệ thống đã đi vào hoạt động thử nghiệm.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 3/2/2019, trong đó giao Bộ TN&MT là cơ quan đầu mối, thống nhất quản lý nhà nước về CTR trên toàn quốc. Tổng cục Môi trường đã tham mưu cho Bộ TN&MT ban hành Công văn số 825/BTNMT-TCMT ngày 27/2/2019 về báo cáo công tác quản lý CTR trên địa bàn các tỉnh, thành phố (TP) trực thuộc Trung ương.
Khu xử lý rác Nam Sơn ( Sóc Sơn - Hà Nội)
Bên cạnh việc quản lý nhà nước về CTR từ báo cáo của địa phương, Tổng cục Môi trường còn được giao phối hợp với Sở TN&MT tỉnh, TP trực thuộc Trung ương triển khai các Đoàn kiểm tra, đánh giá công tác quản lý CTR trên phạm vi toàn quốc, nội dung kiểm tra tập trung chủ yếu vào CTR sinh hoạt đô thị và nông thôn (theo Quyết định số 867/QĐ-BTNMT ngày 10/4/2019 của Bộ TN&MT về việc phê duyệt Kế hoạch kiểm tra, đánh giá công tác quản lý CTR trên phạm vi cả nước). Theo đó, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường trực thuộc Tổng cục Môi trường được giao thực hiện mở rộng HTTT CTR và xây dựng Công cụ thu thập dữ liệu hiện trường (tích hợp trên HTTT CTR đã có) để hỗ trợ công tác quản lý nhà nước về CTR.
Trong tháng 4/2019, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường đã mở rộng HTTT CTR hỗ trợ việc quản lý dữ liệu CTR toàn quốc và bắt đầu cập nhật dữ liệu (dữ liệu do các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương cung cấp theo Công văn số 825/BTNMT-TCMT). Tháng 5/2019, Trung tâm tiếp tục hoàn thiện Công cụ thu thập dữ liệu hiện trường (tích hợp trên HTTT CTR) sẵn sàng phục vụ các đoàn kiểm tra, đánh giá công tác quản lý CTR trên phạm vi toàn quốc, thu thập thông tin, dữ liệu và vị trí tọa độ của các cơ sở xử lý (CSXL) CTR. Các số liệu thu thập có thể phục vụ tra cứu, phân tích thông tin và báo cáo.
Hệ thống thông tin CTR
\Công cụ thu thập dữ liệu hiện trường các CSXL CTR (tích hợp trên HTTT CTR)
Đến tháng 8/2019, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường đã cập nhập đầy đủ vào HTTT CTR dữ liệu của 63 tỉnh, TP trực thuộc Trung ương theo Công văn các tỉnh, TP gửi về Tổng cục Môi trường. Cập nhật 1.157 CSXL CTR thuộc các tỉnh, TP theo kết quả của đoàn kiểm tra, đánh giá của Bộ TN&MT. Đồng thời, Trung tâm đã tổng hợp, thống kê và cung cấp dữ liệu phục vụ công tác quản lý CTR cho Tổng cục Môi trường; Cung cấp dữ liệu phục vụ Hội nghị toàn quốc về quản lý CTR do Bộ TN&MT tổ chức; Đánh giá kết quả bước đầu, việc cung cấp dữ liệu mang lại hiệu quả, giúp ích cho công tác quản lý nhà nước về CTR.
Bên cạnh những kết quả đạt được, còn một số tồn tại, hạn chế như: Việc cung cấp số liệu về quản lý CTR của một số địa phương còn chậm (thời hạn cung cấp số liệu là tháng 3/2019). Số liệu một số địa phương cung cấp chưa đầy đủ và thống nhất, thiếu thống kê chi tiết về các CSXL CTR cấp xã diện tích nhỏ; CSXL cấp huyện chưa cung cấp đầy đủ công suất xử lý CTR thực tế tương ứng với từng loại công nghệ (chôn lấp, đốt, chế biến phân mùn, tái chế…).
Để HTTT CTR đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước thống nhất về CTR, trong thời gian tới, Tổng cục Môi trường sẽ phối hợp chặt chẽ với Sở TN&MT các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương và cơ quan liên quan trong công tác quản lý CTR sinh hoạt; tăng cường thu thập, cập nhật thông tin đến hoạt động này để có được bức tranh tổng thể tình hình quản lý CTR sinh hoạt trên cả nước, từ đó sẽ có những giải pháp, bước đi phù hợp để xử lý vấn đề môi trường đang nóng hiện nay. Đồng thời, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường sẽ tiếp tục cập nhật thông tin dữ liệu về CTR của năm 2020 và các năm sau; nâng cấp, chỉnh sửa HTTT CTR đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước thống nhất về CTR.
Nguyễn Dũng
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 10/2019)
