19/09/2022
Hệ thống này được phát triển trong khuôn khổ dự án HealthyAIR, với sự hợp tác giữa CeADAR, Trung tâm Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo Ireland, có trụ sở tại University College Dublin (UCD), Ireland và ĐHQG-HCM thông qua Viện Môi trường và Tài nguyên và sự phối hợp với MobiFone TP. HCM và Trường Đại học Y Dược TP. HCM.
Hình 1. Nhóm nghiên cứu và phát triển hệ thống cảnh báo chất lượng không khí trực tuyến Healthy Air
Ứng dụng Healthy AIR có những ưu điểm vượt trội so với các ứng dụng khác hiện nay như:
(1) Đo được nhiều chất gây ô nhiễm không khí như: O3, NO2, SO2, PM2.5, CO, TSP… theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng không khí xung quanh QCVN 05: 2013/BTNMT; Hiển thị chất lượng không khí bằng chỉ số AQI theo Hướng dẫn kỹ thuật tính toán và công bố chỉ số chất lượng không khí Việt Nam (QĐ1459/QĐ-TCMNT).
(2) Healthy AIR cũng kịp thời đưa ra các khuyến cáo, cảnh báo về chất lượng không khí cho 2 nhóm người khác nhau: (i) cho người dân nói chung; (ii) đặt biệt là các nhóm người có các bệnh như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, viêm xoang…Ứng dụng sẽ gởi tin nhắn trực tiếp đến người sử dụng App khi ô nhiễm không khí tăng cao, và đưa ra các khuyến nghị tức thời cho người bệnh: Ví dụ đeo khẩu trang, không ra đường, không tập thể dục ngoài trời, những người bệnh hen suyễn cần phải xịt thêm thuốc hen suyễn trong những đợt ô nhiễm cấp để tránh nhập viện…
(3) 6 trạm đo chất lượng không khí tự động và liên tục theo công nghệ Hàn Quốc và được kiểm định bởi Hàn Quốc, chúng tôi phát triển thêm công nghệ truyền số liệu 3G/4G thông qua sóng di động để tránh mất dữ liệu khi internet bị sự cố, những nơi xa thành phố không có internet…
Hình 2. Mạng lưới 6 trạm quan trắc không khí tự động trực tuyến Healthy Air tại TP. HCM đo 6 chất
theo QCVN 05 2013: NO2, SO2, CO, O3, PM2.5, TSP và khí tượng
(4) Healthy AIR tích hợp Trí tuệ nhân tạo (AI) bằng mô hình 3 lớp tiên tiến nhất, học máy để dự báo ô nhiễm không khí ngắn hạn cho TP. HCM trong 24 giờ tới. Nhằm cảnh báo sớm ô nhiễm không khí để bảo vệ sức khỏe người dân và giảm thiệt hại kinh tế cho người dân (chức năng này đang hoàn thiện sẽ ra mắt trong tháng 1/2022).
Ngoài ra, sau khi thu thập và phân tích dữ liệu ô nhiễm không khí, nhóm nghiên cứu phân tích tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe cộng đồng bằng cách phân tích sự tương quan mức độ ô nhiễm với hồ sơ tử vong.
- Mạng lưới quan trắc tự động liên tục Healthy Air này cung cấp dữ liệu liên tục mỗi 5 phút cho Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường TP.HCM thuộc Sở TN&MT TP. HCM để tham khảo báo cáo chất lượng môi trường và điều chỉnh chính sách bảo vệ môi trường không khí của TP. HCM.
- Mạng lưới quan trắc tự động liên tục Healthy Air này cung cấp dữ liệu liên tục cho Tổng cục Môi trường thuộc Bộ TN&MT phục vụ quản lý môi trường trường không khí quốc gia và của TP. HCM.
- Một trong những đóng góp chính trong sự nghiệp BVMT TP. HCM là ứng dụng thời đại công nghệ thông tin 4.0, IoT vạn vật, AI vào trong mạng lưới và hệ thống này để cung cấp số liệu chỉ số chất lượng không khí AQI trực tuyến, cảnh báo sức khỏe đến người dân, được cộng đồng TP. HCM cài đặt ứng dụng và sử dụng hàng ngày. Điều này góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về BVMT không khí, giảm/tránh sử dụng xe gây ô nhiễm không khí (ví dụ khu vực Thành Thái, Quận 10…), đốt rác sẽ làm cho chỉ số AQI (ví dụ khu Thanh Đa, Bình Thạnh…) tăng cao nguy hại đến sức khỏe, cũng như Nhà máy kiểm soát xả thải tránh làm cho chỉ số AQI cao (ví dụ: khu vực KCN Tân Bình…).
Hình 3. Giao diện miễn phí ứng dụng trực tuyến Healthy Air chúng ta có thể cài trực tiếp trên bất kỳ điện thoại smart phone nào
Hình 4. Kết quả chỉ số chất lượng không khí AQI tại TP. HCM gần đây nhất là lúc 11h ngày 20/11/2021
Hình 5. Cảnh báo sức khỏe đến cộng đồng nói chung TP. HCM và đặc biệt cho nhóm người
bệnh hen suyễn và hô hấp lúc 11h ngày 20/11/2021 cho những người thuộc quận Bình Thạnh
Hình 6. Dự báo nồng độ chất lượng không khí bằng AI hàng giờ và cho 24h giờ tới
- Hiện nay kết quả của các trạm quan trắc và ứng dụng đo chất lượng không khí Healthy Air này đã hợp tác với Báo điện tử Thanh Niên Online (TNO) để cập nhật số liệu chất lượng không khí trực tuyến và cảnh báo sức khỏe cho cộng đồng (Hình 7).
Hình 7. Người dân có thể vào website xem: Cảnh báo sức khỏe đến cộng đồng trực tuyến
hàng giờ trên trang Báo điện tử Thanh Niên Online (TNO)
Những dự báo trên, cùng với sự phân tích tác động đến sức khỏe cộng đồng sẽ là cơ sở cho việc phát triển chính sách quản lý ô nhiễm không khí và phát thải khí nhà kính mới. Thời gian tới, nhóm nghiên cứu dự án sẽ trao đổi với các cơ quan quản lý môi trường để đề xuất cùng nhau phát triển chính sách và thực hiện những giải pháp BVMT không khí hướng tới môi trường Xanh - Sạch - Đẹp.
PGS.TS. Hồ Quốc Bằng
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí và Biến đổi khí hậu
Viện Môi trường và Tài nguyên, ĐHQG TP. HCM
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số Chuyên đề Môi trường không khí năm 2022)
