23/11/2022
Ngày 22/11/2022, tại Hà Nội, Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học (Bộ TN&MT) phối hợp với Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên và phát triển tổ chức Cuộc họp tham vấn hoàn thiện Đề án “Nhân nuôi, tái phục hồi quần thể các loài hươu vàng và nai cà-tông, mang lớn, mang Trường Sơn ở Việt Nam”.
Phát biểu khai mạc Cuộc họp, bà Hoàng Thị Thanh Nhàn - Phó Cục trưởng Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, Bộ TN&MT cho biết, sự suy giảm số loài và số lượng cá thể của các loài động hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng gây suy giảm đa dạng sinh học. Tại Việt Nam, các loài thú móng guốc đang gặp nguy cơ tuyệt chủng do nạn săn bắt trái phép và mất vùng sống. Do đó, việc phục hồi sinh cảnh, thực hiện các hoạt động nhân nuôi bảo tồn để tái thả chúng về vùng phân bố cũ có thể là biện pháp hiệu quả nhất và cấp thiết nhất trong thời gian tới. Đồng thời, vấn đề phục hồi các loài động vật hoang dã cũng là nhiệm vụ quan trọng và được xác định trong Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050. Trong đó đề ra mục tiêu đến năm 2030 sẽ cải thiện tình trạng quần thể của ít nhất 10 loài nguy cấp, quý hiếm cần ưu tiên bảo vệ; gây nuôi, bảo tồn và tái thả 3 loài động vật thuộc danh mục ưu tiên bảo vệ được Chính phủ ban hành.
Theo bà Hoàng Thị Thanh Nhàn, Cuộc họp là không gian để chia sẻ nội dung Đề án đến các đại biểu quan tâm, từ đó thu thập bài học kinh nghiệm, củng cố hơn về mặt kỹ thuật, thực hành cho việc nhân nuôi, tái thả không chỉ các loài thú móng guốc mà còn nhiều loài thú khác đang bị suy giảm hoặc đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên và tái thả chúng về các vùng phân bố cũ có điều kiện sinh cảnh phù hợp ở Việt Nam.
Đặc biệt, loài hươu vàng và nai cà-tông, mang lớn, mang Trường Sơn là các loài thú móng guốc thuộc Họ hươu nai, Bộ thú móng guốc ngón chẵn. Đây cũng là các loài có vùng phân bố tương đối hẹp ở khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, các loài thú này chỉ phân bố ở vùng Trung và Nam Trường Sơn, hiện tại, đây cũng là các loài thú đang gặp nguy cơ tuyệt chủng do săn, bắt trái phép và mất vùng sống. Tuy quần thể bị suy giảm ở mức nghiêm trọng và có thể đã tuyệt chủng ở nhiều khu vực nhưng rất ít nghiên cứu và nỗ lực bảo tồn đã được thực hiện cho các loài thú móng guốc quan trọng này.
Toàn cảnh Cuộc họp
“Cho đến nay, chưa có đề xuất bảo tồn hay biện pháp can thiệp nào nhằm phục hồi quần thể cho các loài này ở Việt Nam. Chính vì sự lãng quên đó, cùng với áp lực từ các hoạt động săn, bẫy trái phép nên quần thể của chúng ngày càng suy giảm. Nếu không có các nỗ lực bảo tồn mạnh mẽ hơn, các loài thú này có nguy cơ biến mất và tuyệt chủng một cách lặng lẽ và có thể quá muộn nếu không có hoạt động can thiệp nào được thực hiện trong 5 năm tới nhằm bảo vệ và phục hồi các quần thể và cá thể cuối cùng của các loài thú móng guốc này ở Việt Nam”, bà Hoàng Thị Thanh Nhàn nhấn mạnh.
Chia sẻ về Dự thảo Đề án, ông Nguyễn Mạnh Hà - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên và phát triển cho biết, Đề án được xây dựng với mục tiêu phục hồi được quần thể các loài loài thú móng guốc cực kỳ nguy cấp gồm hươu vàng, nai cà-tông và mang lớn, mang trường sơn thông qua chương trình nhân nuôi bảo tồn, tái thả và phục hồi, quản lý hiệu quả sinh cảnh.
Dự thảo Đề án đã nêu ra trình tự quy trình chọn giống, nhân nuôi bảo tồn, chọn sinh cảnh và tái thả các loài thú móng guốc nêu trên về các vùng phân bố cũ. Quy trình đề xuất cho việc tái thả đảm bảo tính nghiêm ngặt của các khâu thực hiện, đặc biệt đánh giá chi tiết khả năng tái thả, tính khả thi và các rủi ro và giám sát sau tái thả. Đối với việc nhân giống bảo tồn, quy trình cũng chặt chẽ từ khâu chọn giống, nhân nuôi, và đánh giá các cá thể có thể lựa chọn cho việc tái thả về sức khỏe, về thể trạng và di tuyền.
Trong phần thảo luận, các đại biểu tham dự đã trao đổi, góp ý vào nội dung Dự thảo Đề án “Nhân nuôi, tái phục hồi quần thể các loài hươu vàng và nai cà-tông, mang lớn, mang Trường Sơn ở Việt Nam”. Đa số ý kiến cho rằng, cần cân nhắc đối tượng nhân nuôi, tái phục hồi, có thể tiến hành trước với hươu vàng và nai cà tông; bổ sung thêm các nghiên cứu về nguy cơ dịch bệnh của các loài được tái thả cho các loài đang cư trú tại khu vực thả và ngược lại; làm rõ quá trình theo dõi, quản lý sau tái thả.
Ghi nhận ý kiến của các đại biểu, Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học sẽ tiếp tục phối hợp cùng đơn vị tư vấn chỉnh sửa, bổ sung để sớm hoàn thiện Đề án để có thể hiện thực hóa các hoạt động nhân nuôi, tái phục hồi quần thể các loài thú móng guốc nguy cấp và nhiều loài động vật khác đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên.
Nguyên Hằng
