08/01/2019
Ngày 5/1/2019, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội nghị giải trình về tình hình xử lý tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than, chất thải thạch cao phosphogymsum và xỉ lò của các nhà máy sản xuất phân bón, hóa chất. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển chủ trì Hội nghị.
Theo báo cáo, tro, xỉ, thạch cao chủ yếu phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện than. Các nhà máy nhiệt điện đang vận hành tại Việt Nam tiêu thụ khoảng 47,8 triệu tấn than/năm với lượng tro xỉ, thạch cao thải ra hàng năm hơn 16,4 triệu tấn/năm. Dự kiến đến năm 2020 sẽ có thêm nhiều dự án nhiệt điện than được đưa vào hoạt động, tiêu thụ khoảng 60 triệu tấn than/năm và phát sinh khoảng 20,5 triệu tấn tro xỉ, thạch cao. Lượng tro xỉ, thạch cao phát sinh lớn được lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện, nếu không có giải pháp hiệu quả để tái sử dụng, sẽ lãng phí nguồn tài nguyên, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí khu vực xung quanh và nảy sinh các vấn đề xã hội khác.
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Hiện nay, các quốc gia trên thế giới luôn khuyến khích sử dụng tro xỉ, thạch cao trong xây dựng đường giao thông, làm phụ gia trong sản xuất xi măng, bê tông và vật liệu xây dựng. Ngoài ra, tro xỉ, thạch cao còn được sử dụng để làm chất liên kết, gia cố các công trình giao thông, sản xuất gạch không nung, bê tông nhẹ, làm tấm trần, tường thạch cao, gốm sứ rất hiệu quả.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc tiêu thụ, sử dụng tro xỉ, thạch cao còn chậm so với yêu cầu. Một số cơ sở, nhà máy phát thải ra tro xỉ không đạt tiêu chuẩn làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng; chưa thực hiện phân loại riêng biệt tro và xỉ.
Tại Hội nghị, PGS.TS Trương Duy Nghĩa, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật Nhiệt Việt Nam cảnh báo, tro xỉ nếu không được tái sử dụng thì dự kiến đến 2030, chúng ta sẽ có 422 triệu tấn tro xỉ tồn đọng. Đấy là con số khủng khiếp.” Mặc dù vấn đề tro xỉ nhiệt điện than hiện nay rất nóng, nhưng việc xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn sử dụng tro xỉ của các cơ quan chức năng còn chậm, không đáp ứng được yêu cầu. Do đó, cả người sản xuất cũng như người sử dụng đều gặp vướng mắc. Câu hỏi đặt ra là đến bao giờ chúng ta hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn về sử dụng tro xỉ để sản xuất vật liệu xây dựng?" - PGS.TS Trương Duy Nghĩa phân tích.
Toàn cảnh Hội nghị
Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung trao đổi, đề xuất giải pháp góp phần đẩy mạnh việc sử dụng tro xỉ, thạch cao phát thải từ các nhà máy nhiệt điện, phân bón, hóa chất làm vật liệu xây dựng và sự dụng trong công trình xây dựng. Đa số ý kiến cho rằng, các nhà máy nhiệt điện đốt than cần tìm kiếm, sử dụng nguồn than đúng với chủng loại dự kiến ban đầu của dự án; chủ động trong việc tìm kiếm các đối tác tiêu thụ tro xỉ; tích cực tìm kiếm các dự án có thể sử dụng nhiều tro xỉ làm vật liệu san lấp thay thế vật liệu tự nhiên. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng nên công khai các chính sách tiêu thụ tro xỉ, thạch cao để thúc đẩy doanh nghiệp tiếp cận, xử lý, tái sử dụng...
Kết luận Hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, với cách thức như hiện nay, đến năm 2030, chúng ta phải đối mặt với vấn đề của 422 triệu tấn tro, xỉ tồn đọng, chưa kể đến lượng lớn thạch cao. Vấn đề đặt ra là cần sớm có biện pháp khắc phục hạn chế, hoàn thiện cơ chế, giải pháp để tái sử dụng tro xỉ, thạch cao. Các ý kiến đóng góp tại Hội nghị cho thấy, vấn đề này phụ thuộc nhiều vào cơ chế, chính sách và hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn.
Theo Phó Chủ tich Quốc hội, tro xỉ không phải chỉ là chất thải, mà là nguồn nguyên liệu, vì vậy, phải quy định để tro xỉ trở thành một loại hàng hóa, một loại tài nguyên. Loại nào không độc hại, phù hợp làm nguyên liệu sản xuất và trong công trình xây dựng thì công bố hợp chuẩn, hợp quy để sử dụng. Loại nào chứa các thành phần độc hại, phải xử lý theo quy trình.
Tuy nhiên, hiện nay lại có tình trạng ách tắc, do đó cần làm rõ các vấn đề về cơ chế chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để triển khai hiệu quả trên thực tế. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải rà soát lại tổng thể các luật, chính sách; ban hành, hoàn thiện ngay các tiêu chuẩn, quy chuẩn về sử dụng tro, xỉ, thạch cao...; xem xét lại quy hoạch, rà soát công nghệ của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón... để tận dụng hiệu quả nguồn tro xỉ thải, tạo điều kiện cho tái sử dụng, sản xuất, tiêu thụ.
Phạm Văn Ngọc (Theo vietnamplus.vn)
