02/01/2020
Năm 2019 là năm thứ tư, giai đoạn giữa kỳ ASEAN triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, với trọng tâm là triển khai các Kế hoạch tổng thể trên cả 3 trụ cột Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hóa - Xã hội; củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình; tăng cường kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển. Cùng với xu thế chung của khu vực, năm 2019, Tổ chức các quan chức cao cấp ASEAN về môi trường của Việt Nam (ASOEN Việt Nam) đã tích cực triển khai các hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường như: Bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, biến đổi khí hậu (BĐKH), môi trường biển và đới bờ, hóa chất - chất thải, quản lý tài nguyên nước, giáo dục môi trường, thành phố bền vững môi trường.
Một số kết quả nổi bật của ASOEN Việt Nam năm 2019
Trong năm 2019, ASOEN Việt Nam đã tăng cường triển khai các hoạt đông hợp tác về các vấn đề môi trường của khu vực, đạt được nhiều kết quả nổi bật như: Tổ chức thành công hơn 30 đoàn công tác tham dự các Hội nghị quan trọng trong khuôn khổ hợp tác ASEAN về môi trường (Hội nghị thường niên các Nhóm công tác ASOEN, Hội nghị ASOEN 30, Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN lần thứ 15 - AMME 15, Hội nghị Bộ trưởng môi trường ASEAN+3 lần thứ 16, Hội nghị đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN-Nhật Bản về môi trường lần thứ nhất, Hội nghị đặc biệt cấp Bộ trưởng môi trường ASEAN về rác thải biển và các Hội nghị khác có liên quan trong khuôn khổ 7 lĩnh vực hợp tác về môi trường của ASOEN); Tích cực tham gia xây dựng, góp ý cho các văn kiện hợp tác ASEAN về môi trường (Tuyên bố ASEAN về chống rác thải nhựa biển; Khung hành động ASEAN về rác thải nhựa biển; Tuyên bố chung ASEAN về BĐKH tại Hội nghị COP25 UNFCCC; Tuyên bố chung ASEAN về hành động khí hậu tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên hợp quốc về khí hậu); Đề xuất thành công 2 Vườn Quốc gia/Khu bảo tồn của Việt Nam trở thành các Vườn Di sản ASEAN mới (Vườn Quốc gia Lò Gò - Xa Mát và Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh); Lựa chọn và đề cử 2 trường học của Việt Nam nhận Giải thưởng trường học sinh thái ASEAN lần thứ 3 và 2 cá nhân tiêu biểu nhận Giải thưởng thanh niên môi trường ASEAN lần thứ nhất năm 2019…
Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân tham dự Lễ trồng cây hưởng ứng Ngày môi trường ASEAN 2019,
được tổ chức liền kề với Hội nghị AMME 15 vào tháng 10/2019 tại Siêm Riệp, Campuchia
Các hoạt động hợp tác với ASEAN về môi trường của Việt Nam trong năm qua đã đóng góp tích cực cho quá trình hội nhập khu vực trong lĩnh vực TN&MT, cũng như có vai trò xúc tác cho việc mở rộng quan hệ hợp tác trong lĩnh vực môi trường với các nước khác trên thế giới, tổ chức quốc tế và khu vực. Qua đó, Việt Nam luôn đề cao đoàn kết, thống nhất trong ASEAN, xây dựng, phát huy giá trị các công cụ, cơ chế bảo đảm an ninh khu vực, thúc đẩy xây dựng lòng tin, chia sẻ các chuẩn mực ứng xử trong khu vực, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN thông qua các cơ chế, diễn đàn do ASEAN chủ trì. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những khó khăn, thách thức về nguồn lực tài chính; nhân lực; công tác điều phối, lồng ghép các hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường với hoạt động ở cấp quốc gia, lồng ghép với các chương trình, dự án hợp tác quốc tế với các nước, tổ chức quốc tế và đối tác khác.
Phương hướng hoạt động năm 2020
Năm 2020, Việt Nam chính thức giữ trọng trách là Chủ tịch ASEAN, đây cũng là năm bản lề trong triển khai Kế hoạch hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2025 và cũng là dịp kỷ niệm tròn 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 35 ở Thái Lan (từ ngày 2 - 4/11/2019), Việt Nam đã công bố chủ đề năm Chủ tịch ASEAN 2020 là “Gắn kết và chủ động thích ứng” với các mục tiêu: Tập trung tăng cường sự gắn kết bền vững của ASEAN thông qua củng cố đoàn kết, thống nhất, gia tăng liên kết kinh tế và kết nối, làm sâu sắc hơn các giá trị, đặc trưng của Cộng đồng ASEAN, cải tiến, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy ASEAN, đẩy mạnh quan hệ đối tác của ASEAN trong cộng đồng toàn cầu. Nhằm hoàn thành tốt trách nhiệm của Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam sẽ tăng cường triển khai các hoạt động, củng cố đoàn kết, nâng cao sức mạnh nội khối, đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN ngày càng vững mạnh, tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN.
Để chuẩn bị cho vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, ASOEN Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch Hành động giai đoạn 2016 - 2020 của Bộ TN&MT thực hiện Đề án Xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện các mục tiêu của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN đến năm 2025; phối hợp với các đơn vị trong và ngoài Bộ TN&MT để triển khai các nhiệm vụ thuộc danh mục hoạt động Việt Nam chủ trì trong năm 2020, cụ thể:
Thứ nhất, triển khai các hoạt động trong khuôn khổ 7 Nhóm công tác ASEAN về môi trường (BĐKH, giáo dục môi trường, thành phố bền vững về môi trường, hóa chất và chất thải, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, quản lý tài nguyên nước, giáo dục môi trường): Chủ động tổ chức triển khai các hoạt động và Việt Nam hiện đang giữ vai trò đầu mối; tham gia các Hội nghị thường niên trong khuôn khổ ASOEN và những Hội nghị, Hội thảo khác có liên quan; tham gia xây dựng các văn kiện hợp tác ASEAN về môi trường dự kiến sẽ trình cấp cao phê duyệt trong năm 2020, bao gồm: Dự thảo Tuyên bố chung ASEAN về biến đổi khí hậu tại COP 26 UNFCCC, Dự thảo Tuyên bố chung ASEAN về bảo tồn đa dạng sinh học tại COP 15 CBD; tham gia xây dựng và góp ý đối với Báo cáo hiện trạng ASEAN về BĐKH; Báo cáo hiện trạng môi trường ASEAN lần thứ 6; Khung hành động ASEAN về rác thải nhựa biển…;
Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Nguyễn Văn Tài (Chủ tịch ASOEN Việt Nam) tham dự Hội nghị ASOEN 30
và các Hội nghị liên quan được tổ chức vào tháng 7/2019 tại Băng Cốc, Thái Lan
Thứ hai, tiếp tục tham gia các hoạt động trong khuôn khổ hợp tác môi trường ASEAN+3, Đông Á, các nước đối tác và tổ chức quốc tế: Tham gia các hoạt động trong khuôn khổ Chiến lược hợp tác môi trường ASEAN - Trung Quốc (2016 - 2020) và Kế hoạch hoạt động hợp tác môi trường ASEAN - Trung Quốc. Với vai trò là quốc gia trong cương vị điều phối hợp tác ASEAN - Nhật Bản (2018 - 2021), năm 2020 Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác với Nhật Bản và các nước thành viên triển khai hoạt động, dự án hợp tác ASEAN - Nhật Bản về môi trường, BĐKH, rác thải nhựa biển. Đặc biệt năm 2020, Việt Nam sẽ phối hợp với Liên minh châu Âu (EU) và các bên liên quan tổ chức Diễn đàn đối thoại cấp cao ASEAN - EU về môi trường và BĐKH lần thứ 2 tại Việt Nam.
Thứ ba, chủ trì/phối hợp tổ chức các nhiệm vụ trong năm 2020 - Năm Chủ tịch ASEAN, bao gồm: Tổ chức khóa họp thường niên lần thứ 42 Tiểu ban Khí tượng và Vật lý địa cầu ASEAN; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về môi trường biển và đới bờ lần thứ 21; Hội nghị Nhóm công tác ASEAN về BĐKH để xây dựng Tuyên bố chung của ASEAN tại Hội nghị COP 26 UNFCCC; Hội thảo ASEAN về trình diễn dự báo thời tiết nguy hiểm khu vực Đông Nam Á; Hội nghị các quan chức cao cấp ASEAN về môi trường lần thứ 31 và các hội nghị khác có liên quan; Hội nghị đặc biệt cấp Bộ trưởng về tăng cường điều phối và hợp tác môi trường biển.
Ngoài ra, để tăng cường vai trò điều phối, nâng cao hiệu quả hoạt động của ASOEN Việt Nam, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục sớm kiện toàn các Nhóm công tác ASOEN Việt Nam. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các hoạt động ASOEN Việt Nam, cụ thể triển khai việc xây dựng website về ASOEN Việt Nam, fan page ASOEN Việt Nam; xem xét, rà soát, đề xuất ban hành Quy chế tổ chức các Giải thưởng ASEAN về môi trường tại Việt Nam bao gồm: Giải thưởng các thành phố bền vững về môi trường; Giải thưởng trường học sinh thái ASEAN; Giải thưởng thanh niên môi trường ASEAN…
Nguyễn Minh Cường, Nguyễn Thanh Nga
Tổng cục Môi trường
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 12/2019)
