25/06/2025
Kinh tế tuần hoàn – hướng đi xanh cho huyện đảo Côn Đảo
Côn Đảo – một vùng đất linh thiêng của Tổ quốc, nơi lưu giữ những ký ức hào hùng của dân tộc – đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng về môi trường do tốc độ phát triển du lịch, áp lực dân số và tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, huyện đảo này đang tiên phong tìm kiếm lời giải cho bài toán phát triển bền vững thông qua mô hình kinh tế tuần hoàn (KTTH) – một hướng đi mới, xanh và giàu tiềm năng.
Theo thống kê, mỗi ngày Côn Đảo phát sinh hơn 18 tấn rác thải sinh hoạt, trong đó có gần 15% là rác thải nhựa. Bãi rác Bãi Nhát – nơi tập kết chính – hiện đã quá tải, gây ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái biển. Cùng với đó, tình trạng thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng trong mùa cao điểm và hệ thống hạ tầng xử lý môi trường còn nhiều bất cập khiến áp lực lên tài nguyên và môi trường ngày càng lớn.
Trước thực trạng này, mô hình kinh tế tuần hoàn đã được huyện Côn Đảo nghiên cứu, thử nghiệm và bước đầu triển khai với những kết quả tích cực. Nổi bật trong số đó là mô hình “Giỏ lễ xanh” được thực hiện tại Nghĩa trang Hàng Dương – nơi người dân và du khách được khuyến khích sử dụng giỏ lễ, mâm lễ truyền thống có thể tái sử dụng thay cho các sản phẩm nhựa dùng một lần. Theo khảo sát, mô hình này đã giúp giảm từ 40% đến 50% lượng rác nhựa tại khu vực nghĩa trang, đồng thời góp phần thay đổi nhận thức và hành vi tiêu dùng của cộng đồng theo hướng thân thiện với môi trường hơn.
Một mô hình khác cũng đang được chú trọng là việc thu gom và tái chế rác hữu cơ thành phân compost phục vụ cho sản xuất nông nghiệp địa phương. Với tỷ lệ rác hữu cơ chiếm tới gần 47% tổng lượng rác thải sinh hoạt, việc tái chế không chỉ giúp giảm đáng kể lượng rác chôn lấp mà còn tạo ra giá trị kinh tế mới. Tuy nhiên, công nghệ xử lý hiện nay còn đơn giản, chi phí vận hành cao, và thị trường tiêu thụ phân compost chưa thực sự ổn định.
Để KTTH phát triển bền vững tại Côn Đảo, các cơ quan chức năng và chuyên gia đã đề xuất nhiều giải pháp mang tính tổng thể. Trong đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng được xem là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Thông qua các chiến dịch truyền thông, đào tạo, phổ biến kiến thức về KTTH, người dân, cán bộ và doanh nghiệp sẽ dần thay đổi cách tiếp cận, chuyển từ "tiêu dùng - xả thải" sang "sử dụng hiệu quả - tái chế - tái tạo".
Ngoài ra, huyện cũng đang hướng tới mục tiêu giảm mạnh lượng rác thải nhựa và rác chôn lấp. Dự kiến đến năm 2030, Côn Đảo sẽ đạt được tỷ lệ xử lý đúng quy chuẩn 100% đối với rác hữu cơ, 50% đối với chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời tái sử dụng ít nhất 15% sản phẩm đã qua sử dụng trên đảo. Hệ thống xe vận tải hành khách cũng sẽ dần được chuyển đổi sang sử dụng điện và năng lượng sạch, với mục tiêu ít nhất 30% phương tiện đạt tiêu chuẩn xanh.
Không chỉ dừng lại ở rác thải, huyện đảo còn triển khai các giải pháp tuần hoàn nước – tận dụng nước mưa, xử lý nước thải sinh hoạt để giảm thiểu phụ thuộc vào nguồn nước ngọt vốn dĩ khan hiếm. Song song với đó là chiến lược phát triển giao thông xanh và năng lượng tái tạo, gắn với bảo tồn hệ sinh thái biển – rừng – san hô đang dần bị tổn thương do hoạt động con người.
Trong lĩnh vực du lịch – ngành kinh tế mũi nhọn của huyện, định hướng rõ ràng là xây dựng các mô hình khách sạn xanh, tour du lịch “zero waste”, du lịch nông nghiệp – sinh thái – tâm linh gắn với bảo tồn tài nguyên. Đây được xem là nền tảng để phát triển du lịch bền vững, đồng thời nâng cao sức cạnh tranh với các điểm đến đảo khác trong nước và khu vực.
Kinh tế tuần hoàn, xét cho cùng, không chỉ là một mô hình phát triển – mà còn là một cách sống, một lựa chọn có trách nhiệm với tương lai. Côn Đảo đang từng bước chứng minh rằng: dù là một huyện đảo nhỏ, địa hình biệt lập và nguồn lực còn hạn chế – nhưng với quyết tâm chính trị, sự đồng lòng của cộng đồng và tầm nhìn xa trông rộng, hoàn toàn có thể tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ, đưa KTTH từ lý thuyết thành hiện thực.
Hoàng Đàn
