12/10/2023
Theo phát hiện trong một cuộc đánh giá toàn cầu mới được các nhà bảo tồn công bố hôm 4/10/2023 về 8.011 loài lưỡng cư - động vật có xương sống sống ở cả môi trường sống dưới nước và trên cạn, các loài lưỡng cư trên Trái đất, từ loài ếch gai nhọn đến loài cóc khổng lồ Tây Phi và kỳ nhông lửa đang bị đẩy đến gần bờ vực do môi trường sống bị phá hủy, bệnh tật và biến đổi khí hậu, với 41% trong số đó loài hiện đang bị đe dọa tuyệt chủng. Tình trạng này còn nghiêm trọng hơn so với thời điểm đánh giá đầu tiên vào năm 2004, khi 39% loài bị đe dọa.
Với sự tham gia của hơn 1.000 chuyên gia, đánh giá chỉ rõ, các hoạt động của con người và biến đổi khí hậu đã làm đảo lộn sự cân bằng mong manh của hành tinh, gây tổn hại cho các hệ động vật và thực vật trên Trái đất. Trong số các loài động vật có xương sống, động vật lưỡng cư đang ở trong tình trạng tồi tệ nhất, với 27% động vật có vú, 21% loài bò sát và 13% loài chim được phát hiện có nguy cơ tuyệt chủng trong các đánh giá riêng biệt. Việc một loài được xác định bị đe dọa tuyệt chủng có nghĩa là loài đó đã được đánh giá là “cực kỳ nguy cấp”, “có nguy cơ”, hoặc “dễ bị tổn thương” trong Sách đỏ các loài bị đe dọa của Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN).
Ếch xanh mắt đỏ tại khu bảo tồn động vật hoang dã Montibell (Nicaragua) - Một trong những
loài lưỡng cư có nguy cơ tuyệt chủng (Ảnh: Reuters)
Nhà bảo tồn Jennifer Luedtke thuộc tổ chức phi lợi nhuận toàn cầu Re:wild có trụ sở tại Texas (Mỹ), tác giả chính của nghiên cứu trên cho biết: “Phần lớn việc xác định các khu vực được bảo vệ và lập kế hoạch bảo tồn đều hướng tới nhu cầu của các loài động vật có vú và chim. Động vật lưỡng cư đang rơi vào tình trạng khó khăn”.Động vật lưỡng cư xuất hiện lần đầu tiên cách đây hơn 300 triệu năm. Ba bộ lưỡng cư còn tồn tại đến ngày nay gồm: Kỳ nhông (60% bị đe dọa tuyệt chủng); ếch và cóc (39%); giun không có chi và giun ngoằn ngoèo (16%). Nghiên cứu cho thấy kể từ năm 2004, 306 loài đã tiến gần đến bờ vực tuyệt chủng.
Các nhà nghiên cứu xác định, có 4 loài lưỡng cư đã biến mất trong vòng gần 20 năm qua và không có quần thể nào còn sống sót, bao gồm 1 loài ếch từ Australia, 1 loài ếch từ Guatemala, 1 loài kỳ nhông từ Guatemala và 1 loài cóc từ Costa Rica. Sự phá hủy và suy thoái môi trường sống, chủ yếu do hoạt động chăn nuôi, trồng trọt gây ra, vẫn là mối nguy hiểm phổ biến nhất, ảnh hưởng đến 93% các loài lưỡng cư bị đe dọa. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu nhận thấy tỷ lệ ngày càng tăng của các loài đang bị đe dọa là do bệnh tật và biến đổi khí hậu.
Theo nhà bảo tồn Kelsey Neam, đồng tác giả nghiên cứu của Re:wild, động vật lưỡng cư đặc biệt nhạy cảm với những thay đổi của môi trường, một phần vì chúng thở bằng da. Do đó, các tác động của biến đổi khí hậu (tần suất và cường độ gia tăng của hiện tượng thời tiết cực đoan, thay đổi độ ẩm và nhiệt độ, mực nước biển dâng và cháy rừng) có thể dẫn đến sự biến mất của các địa điểm sinh sản quan trọng, tỷ lệ tử vong tăng, suy thoái và thay đổi môi trường sống, khiến động vật lưỡng cư khó tìm được nơi sinh sống thích hợp.
Nghiên cứu cũng trích dẫn các mối đe dọa đang diễn ra từ việc buôn bán động vật và săn bắt động vật để làm thực phẩm. Nơi tập trung nhiều loài lưỡng cư bị đe dọa nhất được phát hiện là ở các đảo Caribe, Mexico và Trung Mỹ, vùng nhiệt đới Andes, Ấn Độ, Sri Lanka, Cameroon, Nigeria và Madagascar.
Hồng Nhung
