14/03/2025
Ngày 13/3/2025, tại cuộc họp về lộ trình áp dụng các quy chuẩn Việt Nam về khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đang lưu hành, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh việc áp dụng quy chuẩn khí thải tại một số khu vực, tuyến đường, phố trọng điểm ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nơi có mức ô nhiễm không khí cao. Theo đó, Phó Tthủ tướng yêu cầu nghiên cứu áp dụng nhanh hơn, sớm hơn quy chuẩn về khí thải ô tô, xe máy tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh để hạn chế phương tiện gây ô nhiễm.
Tại cuộc họp, lãnh đạo các Bộ, ngành liên quan đã thảo luận về trách nhiệm, thẩm quyền trong việc ban hành quy chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với ô tô đang lưu hành và lộ trình áp dụng đang được khẩn trương hoàn thiện để sớm ban hành. Trong khi đó, việc xây dựng quy chuẩn khí thải đối với xe máy lưu hành gặp nhiều thách thức do số lượng phương tiện lớn, chủng loại đa dạng và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân. Vì vậy, cần có thêm thời gian đánh giá tác động, đồng thời xây dựng lộ trình cụ thể cũng như cơ sở vật chất để thực hiện kiểm định khí thải.
Với Quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với xe máy đang lưu hành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, đây là quy định có liên quan đến số lượng, chủng loại xe máy rất lớn, tác động trực tiếp đến đa số người dân, vì vậy cần có thêm thời gian đánh giá tác động, cũng như xây dựng lộ trình áp dụng, cơ sở vật chất để kiểm định khí thải.
Theo đại diện Bộ Giao thông Vận tải, xe máy là nguồn phát thải ô nhiễm lớn nhất, nhưng chưa được kiểm soát vì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa quy định. Từ năm 2010, Chính phủ đã giao Bộ Giao thông Vận tải xây dựng lộ trình cụ thể về kiểm soát khí thải xe máy. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh được giao hoàn thiện mạng lưới cơ sở kiểm định, mục tiêu đến năm 2015 có 80- 90% lượng xe máy được kiểm định tiêu chuẩn khí thải.
Trong khi đó, số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), ước tính đến năm 2027, Việt Nam có 45,3 triệu xe mô tô, xe gắn máy, trong đó xe sản xuất từ 5 năm trở lên cần kiểm định là 31,4 triệu. Tuy nhiên, nếu áp dụng tiêu chuẩn khí thải đồng loạt trên toàn quốc sẽ có khoảng 0,7% số xe lưu hành cần thay thế. Điều này ảnh hưởng đến đời sống người dân, đặc biệt là người nghèo do xe máy vẫn là phương tiện mưu sinh chính. Do đó, năm 2024, VAMM đã đề xuất kiểm định khí thải xe máy tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh từ năm 2027, thành phố công nghiệp từ năm 2030 và trên toàn quốc năm 2032.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, Chính phủ rất thận trọng trong việc đánh giá tác động của các quy chuẩn khí thải theo nhiều chiều. Phó Thủ tướng yêu cầu quá trình xây dựng quy chuẩn và lộ trình áp dụng phải đảm bảo tính pháp lý, tính thực tiễn, đồng thời có sự đánh giá tác động đầy đủ. Cụ thể, Bộ Xây dựng, Công an được giao phối hợp với Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh rà soát, cập nhật quy hoạch hạ tầng giao thông (tuyến đường, bến, điểm đỗ) để khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh; có chính sách hỗ trợ chuyển đổi từ xe cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng; thiết kế làn đường dành riêng cho xe đạp, người đi bộ, xe máy; tăng cường truyền thông về tác hại của phương tiện giao thông gây ô nhiễm không khí.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao xây dựng, ban hành các quy chuẩn khí thải, lộ trình áp dụng đối với ô tô, xe máy đang lưu hành, trên tinh thần “quy chuẩn, lộ trình của ôtô có trước thì ban hành trước, xe máy có sau thì ban hành sau”. Bộ cần làm rõ tỷ lệ khí thải của phương tiện giao thông đang hoạt động trong tổng nguồn gây ô nhiễm không khí.
Hồng Cẩm
